អរិយដ្ឋង្គិកមគ្គ ប្រែថា ផ្លូវមានអង្គ ៨ ប្រការដ៏ប្រសើរ

 

មគ្គមានអង្គ ៨ ឬ អដ្ឋង្គិកមគ្គ (ហៅពេញថា អរិយដ្ឋង្គិកមគ្គ ប្រែថា ផ្លូវមានអង្គ ៨ ប្រការដ៏ប្រសើរ – Aţţhańgika-magga : the noble Eightfold Path); អង្គ ៨ របស់មគ្គ factors or constituents of the Path) មានតទៅនេះ ៖ ១. សម្មាទិដ្ឋិ (យល់ឃើញត្រូវ បានដល់ ការយល់ដឹងអរិយសច្ច ៤ ឬ យល់ដឹង ត្រៃលក្ខណ៍ ឬ ដឹងអកុសលនិងអកុសលមូល ជាមួយកុលសនិងកុសលមូល ឬ យល់ដឹងបដិច្ចសមុប្បាទ – Sammādiţţhi : Right View; Right Understanding) ២. សម្មាសង្កប្បៈ (តម្រិះត្រូវ បានដល់នេក្ខម្មសង្កប្បៈ អវិហិង្សាសង្កប្បៈ - Sammāsańkappa : Right Thought) ។ ៣. សម្មាវាចា (ចរចាត្រូវ បានដល់កុសលវចីសុចរិត ៤ – Sammāvācā : Right Speech) ៤. សម្មាកម្មន្ត (ទង្វើត្រូវ បានដល់កាយសុចរិត ‑- Sammākammanta : Right Action) ៥. សម្មអាជីវ (ចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវ បានដល់ ការវៀរចាកមិច្ឆាជីព ប្រកបសម្មាជីព – Sammā-ājīva : Right Livelihood) ៦. សម្មាវាយាម (ព្យាយាមត្រូវ បានដល់ បធាន ឬ សម្មាបធាន ៤ – Sammā vāyāma : Right Effort) ៧. សម្មាសតិ (រលឹកត្រូវ បានដល់ សតិបដ្ឋាន ៤ – Sammāsati : Right Mindfulness) ៨. សម្មាសមាធិ (តាំងចិត្តត្រូវ បានដល់ ឈាន ៤ – Sammāsamādhi : Right Concentration) ។ អង្គ ៨ របស់មគ្គ ចាត់ចូលក្នុងធម្មក្ខន្ធ ៣ ខដម្បូង គឺ ខទី ៣,៤,៥ ជាសីល ខទី ៦,៧,៨ ជាសមាធិ ខទី ១និងទី២ ជា បញ្ញា ។ មគ្គមានអង្គ ៨ នេះ មាននាមថា មជ្ឈិមាបដិបទា ប្រែថាផ្លូវកណ្តាល ព្រោះជាខបដិបត្តិដ៏សមល្មម ដែលនឹងនាំ ទៅកាន់គោលដៅនៃការរួចផុត ជាឥស្សរៈ រលត់ទុក្ខ រលត់បញ្ហា មិនជាប់ជំពាក់ក្នុងទីបំផុតទាំងពីរគឺ កាមសុខល្លិកានុយោគ និង អត្តកិលមថានុយោគ ។