សីលធម៌ ចរិយាធម៌ សុជីវធម៌

សីលធម៌ ចរិយាធម៌ សុជីវធម៌

(ការធើ្វជាគំរូល្អ)

វត្តល្អគឺវត្តដែលមានព្រះវិហារល្អគឺព្រះវិហារដែលមាន

ព្រះសង្ឃគង់ធើ្វឧបោសថកម្មរៀងរាល់ថៃ្ង ឧបោសថនិងធើ្វសមាធិធម៌។

វត្តល្អគឺវត្តដែលមានឧបដ្ឋានសាលាល្អឧបដ្ឋានសាលាល្អ ឧបដ្ឋានសាលាដែលមានពុទ្ធបរិស័ទអញ្ជើញចូលរួមក្នុងថៃ្ង ឧបោសថសីលរៀងរាល់ថៃ្ងឧបោសថស្តាប់ធម៌ទេសនាមាន ការអប់រំនិង បំពេញបុញ្ញកម្មផ្សេងៗ ។ វត្តល្អគឺវត្តដែលមានសាលាពុទ្ធិកសិក្សាល្អសាលាពុទ្ធិកសិក្សាល្អ គឺសាលាពុទ្ធិកសិក្សាដែលមានគ្រូនិង សមណសិស្សរៀនល្អ បង្រៀនល្អ សីលធម៌ល្អ វិន័យល្អ។

វត្តល្អគឺវត្តដែលមានបណ្ណាល័យល្អបណ្ណាល័យល្អគឺបណ្ណាល័យ ដែលមានសៀវភៅនិងឯកសារច្រើនប្រភេទនិងមានអ្នកអាន អ្នកស្រាវជ្រាវច្រើនរូប។ វត្តល្អគឺវត្តដែលមានកុដិល្អកុដិល្អគឺកុដិដែលមានព្រះសង្ឃគង់នៅ ប្រកបដោយវិន័យល្អអនាម័យល្អ សាមគ្គីភាពល្អ។

វត្តល្អគឺវត្តដែលមានក្លោងទ្វារល្អក្លោងទ្វារល្អគឺក្លោងទ្វារដែលមាន

ពុទ្ធិបរិស័ទចេញចូលឬ ក្នុងសំលៀកបំពាក់វប្បធម៌ពុទ្ធសាសនាជាតិ មិនមែនស្លៀកពាក់ដូចក្នុងសួនច្បារទីផ្សារឬ រាំបាឡើយ។

វត្តល្អគឺប្រកបដោយសីលធម៌ល្អ ចរិយាធម៌ល្អ មាន ការដោះមួកដម្លោះឆ័ត្របន្ថយល្បឿនយានជំនេះវត្តដែលមានរចនា សម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងល្អ។

ទាំងអស់នេះហើយដែលជាប្រភពនៃវត្តល្អ។

សំដីជាឯក. លេខជាទោ. អក្សរជាត្រី

ការមានប្រយោជន៍គួរខំធ្វើ វិជ្ជាចេះស្ទើរគួរបំពេញ អកុសលមាននៅគួរលះចេញ

ជួញមានចំណេញគួរខំជួញ។

គប់ប្រាជ្ញនាំប្រាណឲ្យបានសុខ គប់ពាលនាំស្តុកចិត្តមួហ្មង គប់ប្រាជ្ញនាំឃ្លាតចាកបាបផង

គប់ពាលសៅហ្មងជាប្រក្រតី ។

***************************

គោលនៃជំនឿយោ ច សទ្ទបរិត្តាសី វនេ វាតមិគោ យថា

លហុចិត្តោតិ តំ អាហុ នាស្ស សម្បជ្ជតេ វតំ ។

«បុគ្គលណាភ្ញាក់ផ្អើលសម្លេងដូចឈ្លូសក្នុងព្រៃ បុគ្គលនោះហៅថា មានចិត្តស្រាល កិច្ចការរបស់បុគ្គលនោះរមែងមិនសម្រេច» ។

បុគ្គលដែលភ្ញាក់ផ្អើលសម្លេង ឈ្មោះថាជាអ្នកមានចិត្តស្រាល

ពោលគឺអ្នកមានត្រចៀកសឆាប់ជឿគេងាយនោះឯងខ្វះការពិចារណាឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ

ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់ត្រាស់សម្តែងថា កិច្ចការរបស់បុគ្គលនោះ រមែងមិនសម្រេចជោគជ័យ ។

ក្នុងកាលាមសូត្រនៃអង្គុត្តរនិកាយតិកនិបាត ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់បានត្រាស់សម្តែងវិធី

បដិបត្តិក្នុងរឿងដែលគួរឲ្យសង្ស័យ ឬគោលការណ៍នៃជំនឿសម្រាប់ជាគ្រឿងពិចារណាដល់អ្នកស្រុកកាលាមៈមុននឹងជឿរឿងណាមួយថា

ពិតឬមិនពិត

កាលាមសូត្រ​ចំនួន ១០ យ៉ាង ដូចតទៅនេះ

១)មា អនុស្សវេន

កុំអាលជឿព្រោះសេចក្តីរាយការណ៍ ។

២)មា បរម្បរាយ

កុំអាលជឿព្រោះទំនៀមទម្លាប់។

៣)មា ឥតិកិរាយ

កុំអាលជឿព្រោះពាក្យចចាមអារ៉ាម ។

៤)មា បិដកសម្បទានេន

កុំអាលជឿព្រោះការអាងក្បួន ឬ គម្ពីរ ។

៥)មា តក្កហេតុ

កុំអាលជឿព្រោះហេតុនៃតក្កវិជ្ជា ។

៦)មា នយហេតុ

កុំអាលជឿព្រោះលំនឹកស្មាន ។

៧)មា អាការបរិវិតកេ្កន

កុំអាលជឿព្រោះការត្រិះរិះតាមស្ថានភាព ។

៨)មា ទិដ្ឋិនិជ្ឈានក្ខន្តិយា

កុំអាលជឿព្រោះត្រូវនឹងទ្រឹស្តីដែល ពិនិត្យពិច័យហើយ។

៩)មា ភព្វរូបតាយ

កុំអាលជឿព្រោះឃើញទំនងគួរឲ្យជឿ។

១០)មា សមណោ នោ គរូតិ

កុំអាលជឿព្រោះយល់ថា សមណៈឬបុគ្គលរូប នេះជាគ្រូរបស់យើង ។

បើដូច្នេះ តើយើងគួរជឿដូចម្តេច? ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាម្ចាស់បាន ត្រាស់ថា

«លុះត្រាតែដឹងច្បាស់ដោយចិត្តរបស់ខ្លួនថារឿងទាំងអស់នោះជា អកុសលជាកុសល មានទោស មិនមានទោស ជាដើម ហើយទើបគួរលះបង់ចោ

ល ឬ បដិបត្តិតាម ។

 

គរុទោស ១៦ ប្រការ

 

១-គរុនិន្ទា ត្មះតិះដៀលស្រដីដើមគ្រូ។

២-វិវាទោ ឈ្លោះទាស់ទែងនិងគ្រូ។

៣-ឧស្សយំ ឬស្យាគ្រូ។

៤-ធនចោកោ លួចទ្រព្យគ្រូ។

៥-សច្ចាសយនំ ដេកខ្ពស់ជាងគ្រូ។

៦-អានាទវិរិយោ មិនអើពើនិងគ្រូ។

៧-វាចាតិក្កន្តា មិនស្តាប់ពាក្យគ្រូប្រដៅ។

៨-គរុវុដ្ឋវុដ្ឋានំ គ្រូក្រោកខ្លួនមិនក្រោក។

៩-ហឹសាចិន្តនំ គិតបៀតបៀននិងគ្រូ។

១០-អញ្ញ សត្ថា ទៅគោរពបូជាគ្រូដទៃក្រៅសាសនា។

១១-នោឧបការំ មិនធើ្វឧបការ:ដល់គ្រូ។

១២-គរុទុក្ខំ ធើ្វឲ្យគ្រូកើតទុក្ខ។

១៣-គរុវិនាសនំ ធើ្វឲ្យគ្រូវិនាស។

១៤-គរុ កុលំ ទ្រុស្តត្រកូលគ្រូ។

១៥-ន បច្ចុគ្គមនំ មិនក្រោកទទួលគ្រូ។

១៦-ន អនុគ្គមនំ មិនជូនដំណើរគ្រូ។

ក្បួនខែ្មរ

ដើរឲ្យមាន៣សំដីឲ្យមាន៤ ១-ចេះជំរាបសួរ ២-អរគុណ ៣ -ជំរាបលា ៤ -សុំទោស (មនោកម្មបី វចីកម្មបួន)

វិន័យជាមហាស្នេហ៍ពូកែផុតក្នុងលោក