របៀបធ្វើបែបទី ២
លោកអាចារ្យបានប្រកាសប្រាប់ថា ថ្ងៃណាត្រូវហែព្រះអង្គទៅភូមិណា នៅម៉ោងប៉ុន្មាន តាម ធ្លាប់ឃើញ គេចាប់ហែព្រះអង្គ ចេញេពីវត្តនីមួយៗ នៅពេលថ្ងៃត្រង់ ជាថ្ងៃកំពុងបញ្ចេញកំដៅ រស្មីខ្លាំង។ ឯព្រះសង្ឃ និងគ្រហស្ថ ហាមមិនឱ្យបាំងឆត្រ ឬទទួលអ្វីឡើយ ។
គេបានរៀបសង្ឃឹក ២ គឺសង្ឃឹកទី ១ គេដាក់ព្រះពុទ្ធរូប ១ ព្រះអង្គ សម្រាប់ឱ្យពុទ្ធបរិស័ទ យកទឹកមកចាក់ស្រោច សំបូងសំរូង សុំឱ្យមានទឹកភ្លៀងធ្លាក់ចុះមកឆាប់ៗ។ ឯសង្ឃឹកទី ២ សំរាប់ ដាក់ទេយ្យវត្ថុ ដែលទាយក ទាយិកាប្រគេន ។
របៀបធ្វើបែបទី ៣
គេនាំគ្នាក្រាលអាសនៈ ដ៏ល្អប្រិមប្រិយ៍ គេនិមន្តព្រះសង្ឃតាមការស្រលាញ់ ( ច្រើនមាន ៤
ព្រះអង្គ ឬ ៩ ព្រះអង្គ ) ទៅគង់សូត្រធម៌ “ សុភោន្តោ ” តែម្តង ។
តែការធ្វើបែបនេះ គេមិសូវមានធ្វើទេ ពីព្រោះ គេយល់ថា មិនមានភាពអស្ចារ្យដល់ភ្នែកអ្នក ស្រុក ។ ម្យ៉ាងទៀត គេមិនបានសប្បាយផង ។
៣.២.២.បុណ្យកាន់បិណ្ឌ និងភ្ជុំបិណ្ឌ
បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ គឺជាបុណ្យដ៏ធំមួយរបស់ខេមរជន អ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា។ ដែលពុទ្ធសាសនិកតែងប្រារព្ធធ្វើ តាំងពីបុរាណណាស់មកហើយ។ បុណ្យនេះគេធ្វើឡើងមានពីរដំណាក់កាល ដំណាក់កាលទី១ ពីថ្ងៃ១រោចដល់ថ្ងៃ១៤រោច ខែភទ្របទ ហៅថាបុណ្យដាក់បិណ្ឌ ឬកាន់បិណ្ឌជាវារៈភត្ត(ភត្តធ្វើតាមវេន) ដំណាក់កាលទី២ ថ្ងៃ១៥រោច ខែភទ្របទ ហៅថាភ្ជុំបិណ្ឌ។ បើតាមប្រពៃណីខ្មែរ តែដល់ថ្ងៃ១រោច ខែភទ្របទ ខ្មែរតែងនាំគ្នាទៅធ្វើបុណ្យកាន់បិណ្ឌ នៅតាមវត្តអារាមនានារាល់ថ្ងៃ ដរាបដល់ថ្ងៃ១៤រោច។ លុះដល់ថ្ងៃ១៥រោច ទោះបីអ្នកកាន់បិណ្ឌទីប៉ុន្មានក៏ដោយ ក៏នាំគ្នាទៅចូលរួមធ្វើបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌដែរ។ ពាក្យថា ភ្ជុំបិណ្ឌ គឺគេប្រមូលវេន ឬក្រុមមនុស្សអ្នកកាន់បិណ្ឌ ឬដាក់បិណ្ឌចំនួន១៤វេន ឬ១៤ក្រុមនោះ មកធ្វើរួមគ្នាតែ១ថ្ងៃ គេហៅថា ថ្ងៃភ្ជុំបិណ្ឌ ។
ពាក្យថា បិណ្ឌ មានន័យថា ពំនូតបាយ ដែលគេឧទ្ទិសដល់បុព្វការីជនដែលបានស្លាប់ទៅ។ សព្វថ្ងៃបាយបិណ្ឌ គឺពំនូតបាយដំណើបចំអិនជាមួយនឹងខ្ទិះដូង ហើយលាយជាមួយគ្រឿងផ្សំផ្សេងៗទៀត ទៅតាមការនិយមរបស់អ្នកក្នុងតំបន់នីមួយៗ។ គេដាក់បាយបិណ្ឌក្នុងថាសមួយយកទៅវត្ត។ នៅកណ្តាលបាយបិណ្ឌមានបាយបិតបូរ ដែលគេដាក់លើជើងពានតូចមួយ។ បាយបិតបូរ ដូចគ្នានឹងបាយបិណ្ឌដែរ ប៉ុន្តែគេធើ្វរាងស្រួចដូចសាជី ហើយធ្វើគម្របស្លឹកចេកគ្របពីលើដោយ ចោះកំពូលទុកដោតទៀនធូប និងផ្កា។ នៅតំបន់ខ្លះគេធ្វើបាយបិណ្ឌដាក់ក្នុងកន្ទោងចំនួន៨ ព័ទ្ធជុំ វិញបាយបិតបូរ ហើយនៅក្នុងកន្ទោងនីមួយៗមានពំនូតបាយបិណ្ឌពី១ ដុំទៅ១៥ដុំ។
មុនថ្ងៃភ្ជុំមួយថ្ងៃ គឺនៅថ្ងៃ១៤រោច នៅតាមផ្ទះនីមួយៗគេនិមយធ្វើនំអន្សម នំគម នំធ្មៃ សម្រាប់យកទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ ឧទ្ទិសដល់អ្នកបានស្លាប់ទៅហើយផង ចែកចាយដល់អ្នកជិតខាង ឬមិត្តភក្តិផង។ នៅវេលាយប់នៃថ្ងៃនេះ នៅឯវត្តមានធ្វើពិធីបង្សុកូលដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធដល់អ្នកដែល បានបាត់បងជីវិតទៅហើយ ដោយមានការសូត្រធម៌ និងសំដែងធម៌ទេសនាដល់ភ្លឺ។ លុះស្អែក ឡើង ថ្ងៃ១៥រោច ខែភទ្របទ ដែលជាថ្ងៃចុងក្រោយនៃពិធីកាន់បិណ្ឌ ហើយដែលជាថ្ងៃសំខាន់ជាងគេ អ្នកស្រុកគ្រប់ផ្ទះនាំគ្នាធ្វើដំណើរទៅប្រជុំនៅវត្ត។ អ្នកខ្លះកាន់បាយបិណ្ឌ បាយបិតបូរខ្លះកាន់នំអន្សម នំធ្មៃ និងនំចំណីផ្សេងៗ ខ្លះទៀតកាន់ចានស្រាក់ដាក់ចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ៦៥។
ពិធីធ្វើបុណ្យកាន់បិណ្ឌ និងភ្ជុំបិណ្ឌនេះ មានអាចារ្យមួយចំនួន តែងនិយាយថា ប្រពៃណីមានដើមកំណើតមកពីប្រទេសឥណ្ឌា ដោយគាត់សំអាងទៅលើរឿងមាននៅក្នុងគម្ពីរព្រះត្រៃបិដក ដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ទ្រង់បានសំដែងពីក្រុមញាតិព្រះបាទពិម្ពិសារាជមានសេចក្តីប្រមាទក្នុង ចង្ហាន់បិណ្ឌបាត្រ(បរិភោគបាយមុនព្រះសង្ឃ) ដល់ពេលស្លាប់ទៅបានកើតជាប្រេត ។ លុះព្រះមហាថេរ ព្រះនាមព្រះឧបគុត្ថេរ បាននិមន្តចុះទៅឋាននរក ហើយបានជួបនឹងក្រុមញាតិព្រះបាទពិម្ពិសារ។ ក្រុមព្រះញាតិព្រះបាទពិម្ពិសារ មានការលំបាកវេទនាខ្លាំង ក៏បានផ្តាំនឹងព្រះមហាថេរ ព្រះនាមឧបគុត្តត្ថេរថា សូមឱ្យព្រះបាទពិម្ពិសារធ្វើបុណ្យ ដើម្បីឧទ្ទិសកុសលឱ្យទៅ ដល់យើងខ្ញុំ ឱ្យបានរួចរំដោះចាកទុក្ខវេទនា៦៦ ។
ការធ្វើបុណ្យកាន់បិណ្ឌ និងភ្ជុំបិណ្ឌក្នុងគោលបំណងដូចជា៖
-ឧទ្ទិសកុសលជូនបុព្វការីជន សូមឱ្យលោកបានសុខចម្រើន។ ជាពិសេស ដល់បុព្វការីជនណា ដែលបានភ្លាត់គតិទៅកើតនៅអបាយភូមិ មានកំណើតប្រេតជាដើម សូមឱ្យបានរួចរំដោះ ចាកទុក្ខទោសបាន។ ប្រេត គឺជាសត្វដែលបានកើតក្នុងអបាយភូមិ ជាក្រុមសត្វនរក, អសុរកាយ ដែលជាសត្វបាបច្រើន រងទុក្ខវេទនា ស៊ីតែវត្ថុមិនស្អាត ជាវត្ថុលាយដោយខ្ទុះ និងឈាម។ ពួកប្រេត បានដើររកស៊ីតាមសំយាបផ្ទះញាតិ។ ប្រេតមានច្រើនពួក តែបើបំព្រួញឱ្យខ្លី នៅត្រឹមតែ ៤ ពួក៦៧គឺ៖
១-ឧតូបជីវី បេ្រតចិញ្ចឹមជីវិត ដោយមន្ទិលគភ៌ និងខ្ទុះឈាម។
២-ខុប្បបាសិកៈ បេ្រតស្រេកឃ្លានអាហារជានិច្ច។
៣-និជ្ឈាមតណ្ហិកៈ ប្រេតភ្លើងឆេះជានិច្ច ។
៤-បរទត្តូបជីវី បេ្រតចិញ្ចឹមជីវិតដោយផល ដែលបុគ្គលដទៃឧទ្ទិសឱ្យ ។
ពួកបរទត្តូបជីវីប្រេតនេះហើយ ដែលយើងធ្វើបុណ្យកាន់បិណ្ឌ និងបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ ឧទ្ទិសផល ឬសែនឱ្យរាល់ឆ្នាំរាល់លើក។ យើងត្រូវយកបង្អែម ចំអាប ដែលយើងហៅថា បិណ្ឌនោះ ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ វេរប្រគេនចំពោះព្រះសង្ឃ ហើយឧទ្ទិសផលដោយវាចាមានជាដើមថា ផលទាននៃយើងខ្ញុំទាំងឡាយនេះ សូមឱ្យបានទៅដល់អ្នកមានគុណទាំងឡាយ ។
-ធ្វើដើម្បីឲ្យបានសេចក្តីសុខចម្រើនសិរីសួស្តី ដែលកើតពីផលទានដល់ខ្លួន។
-ធើ្វដើម្បីបង្កើតសាមគ្គីធម៌របស់ជាតិ ទើបមានកំណត់ថ្ងៃ ខែ ពេលវេលា និងទានវត្ថុមាននំ អន្សមជាដើម ប្លែកជាងទានទាំអស់ ហើយស្រុះគ្នាធ្វើដូចៗគ្នា គ្មានសល់ម្នាក់ទូទៅពេញទាំងព្រះ រាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ពិធីកម្មរបស់អាចារ្យក្នុងពិធីបុណ្យភ្ផុំបិណ្ឌ និងកាន់បិណ្ឌមានដូចជា៖
-កិច្ចរៀបចំវេន លោកអាចារ្យត្រូវរៀបចំវេនកាន់បិណ្ឌទាំង១៤វេន ឲ្យបានច្បាស់លាស់ និងត្រូវប្រាប់ម្ចាស់ក្រុមវេននីមួយៗ ព្រមទាំងពុទ្ធបរិស័ទចំណុះជើងវត្តរបស់ខ្លួនឲ្យបានដឹងជាមុន ។
-កិច្ចចម្រើនព្រះបរិត្ត លោកអាចារ្យនាំពុទ្ធបរិស័ទនមស្សការព្រះរតនត្រ័យ សមាទានសីល និងនិមន្តព្រះសង្ឃចម្រើនព្រះបរិត្ត រួចនិមន្តធម្មកថិកសម្តែងធម៌ទេសនាទាំង១៥ថ្ងៃ នៅពេល រសៀល ។
-កិច្ចបោះបាយបិណ្ឌ នៅពេលវេលាម៉ោង៤ព្រឹក លោកអាចារ្យនាំនមស្សការព្រះត្រ័យ សមាទានសីល និងវេរបាយបិណ្ឌ រួចរៀបចំបោះបាយបិណ្ឌ ។
-កិច្ចប្រគេនយាគូ វេលាម៉ោង៦ព្រឹក លោកអាចារ្យត្រូវរៀបចំយាគូប្រគេនព្រះសង្ឃ ។
-កិច្ចវេរចង្ហាន់ វេលាម៉ោង៨ទៅ១០លោកអាចារ្យរៀបចំរាប់បាត្រ លុះដល់ម៉ោង១០កន្លះ នមស្សការនិងសមាទានសីលរួចវេនចង្ហាន់បិណ្ឌបាត្រប្រគេនព្រះសង្ឃ ដូចតទៅ៖
មយំ ភន្តេ ឥមានិ ខាទនីយភោជនីយាទីនិ សជ្ជេត្វា សង្ឃស្ស ទេម សាធុ ភន្តេ សង្ឃោ ឥមានិ ខាទនីយភោជនីយាទីនិ បដិគ្គណ្ហតុ អម្ហាកំ ទីឃរត្តំ អត្ថាយ ហិតាយ
សុខាយ៦៨ ។ ទុតិយម្បិ..............។ តតិយម្បិ...................។
បពិត្រព្រះគម្តែងសង្ឃដ៏ចម្រើន យើងខ្ញុំទាំងឡាយបានតាក់តែងនូវវត្ថុទាំងឡាយមានខាទនី យភោជនីយាហារ គឺបង្អែម និងចំអាបជាដើមនេះ ហើយបង្អោនមកវេរប្រគេនដល់ព្រះសង្ឃ បពិត្រ ព្រះគម្តែងសង្ឃដ៏ចម្រើន សូមព្រះសង្ឃទទួលយកនូវវត្ថុទាំងឡាយ មានបង្អែម និងចំអាបជាដើមនេះ ដើម្បីសេចក្តីចម្រើន ដើម្បីជាប្រយោជន៍ ដើម្បីសេចក្តីសុខ គ្រប់ប្រការដល់យើងខ្ញុំទាំងឡាយ អស់កាលជាអង្វែងទៅហោង ។ អស់វារៈពីរដងផង ។ អស់វារៈបីដងផង ។
-កិច្ចឧទ្ទិសផល បន្ទាប់ពីវេនចង្ហាន់ប្រគេនព្រះសង្ឃ រួចលោកតាអាចារ្យដឹកនាំសូត្រ យំ កិញ្ចិ ឧទ្ទិសផលជាកិច្ចបង្ហើយបុណ្យ ។
៣.២.៣.ពិធីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍
ពិធីរៀបមង្គលការនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ ជាប្រពៃណីមួយដែលមានបញ្ញត្តិប្រហែលគ្នានឹងកាតព្វ កិច្ចដែរ ព្រោះអ្នកដែលបានគ្នាជាប្តីប្រពន្ធត្រូវតែរៀបការ បើគេចវេសពីពិធីនេះនឹងត្រូវចាត់ទុកថាជា
អ្នកគ្មានសិរីសួស្តី គ្មានកិត្តិយស។ ការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ចែកចេញជាពីរចំណែកគឺ៖
១. អាវាហមង្គល កូនប្រុសទៅរៀបមង្គលការ នៅផ្ទះខាងស្រី ។
២. វិវាហមង្គល កូនស្រីទៅរៀបមង្គលការ នៅផ្ទះខាងប្រុស ។
កិច្ចរៀបមង្គលការ គឺមាតាបិតា ឬអាណាព្យាបាលទាំងសងខាងព្រមព្រៀងគ្នា រៀបចំផ្សំផ្គុំ
បុត្រាបុត្រី ឱ្យជាសម្ពន្ធសង្វាស ជាស្វាមីភរិយា តាមច្បាប់បវេណី ដូចមានរៀបរាប់ខាងក្រោមនេះ ៖
៣.២.៣.១.មុនពេលរៀបការ
ក.ពិធីចែចូវ
ដំបូងបង្អស់ឪពុកម្តាយ ឬអាណាព្យាបាលខាងប្រុសបានចាត់ស្រីម្នាក់ ដែលស្គាល់ទុកចិត្ត មិនអភ័ពគូ (ក្បួនចាស់ហៅថាអ្នកឃ្មាយឬមេអណ្តើក) ហើយធ្លាប់ស្និទ្ឋស្នាល់នឹងគ្រួសារខាងស្រីឲ្យ
ទៅស៊ើបការណ៍កូនស្រី។ លុះបានដឹងថានាងនោះនៅទំនេរហើយ ដឹងថាថៃ្ងខែឆ្នាំត្រូវគ្នាល្អ ទើប
គេចូលទៅចែចូវដល់ឪពុកម្តាយ ឬអាណាព្យាបាលរបស់កូនស្រីន
ោ
ះឯពិធីចែចូវត្រូវប្រព្រឹត្តិទៅអស់ ៣លើក។ ក្នុងមួយលើកៗត្រូវមានស្លាម្លូ ថ្នាំកំដរដៃទៅជាមួយផង។ ក្នុងការចែចូវគេ ពុំនិយាយគ្នាត្រង់ៗទេគឺគេនយាយបញ្ឆិតបញ្ឆៀង។ នៅលើកទី៣ កាលបើខាងស្រីបើកផ្លូវឲ្យដើរជណ្តើរឲ្យ ឡើងហើយអ្នកចែចូវក៏ត្រឡប់យកពត៌មាននេះមកប្រាប់ខាងប្រុសវិញ។ ពិធីចែចូវនៅខាងជើងទី៣នេះគេហៅថា «ស៊ីស្លាដក់»។
ោ
ះឯពិធីចែចូវត្រូវប្រព្រឹត្តិទៅអស់ ៣លើក។ ក្នុងមួយលើកៗត្រូវមានស្លាម្លូ ថ្នាំកំដរដៃទៅជាមួយផង។ ក្នុងការចែចូវគេ ពុំនិយាយគ្នាត្រង់ៗទេគឺគេនយាយបញ្ឆិតបញ្ឆៀង។ នៅលើកទី៣ កាលបើខាងស្រីបើកផ្លូវឲ្យដើរជណ្តើរឲ្យ ឡើងហើយអ្នកចែចូវក៏ត្រឡប់យកពត៌មាននេះមកប្រាប់ខាងប្រុសវិញ។ ពិធីចែចូវនៅខាងជើងទី៣នេះគេហៅថា «ស៊ីស្លាដក់»។
ខ.ពិធីស្តីដណ្តឹង
ក្រោយដែលបានចាត់មនុស្សឲ្យទៅនិយាយចែចូវបានដឹងថា គេបើកផ្លូវឲ្យចូលហើយខាង
ប្រុស ត្រួវរៀបចំគិតគួររឿងស្តីដណ្តឹងតទៅទៀត។ មុននឹងចូលទៅដណ្តឹងថ្ងៃណាៗ ត្រូវឲ្យពត៌មានទៅខាងស្រីជាមុនសិន។ ពិធីដណ្តឹងត្រូវប្រព្រឹត្តទៅ៣ដងដែរ។ មនុស្សដែលមានភារកិច្ចទៅដណ្តឹង កូនស្រីគេហៅថា«អ្នកផ្លូវចៅមហា»ឯអ្នកដែលតំណាងគ្រួសារខាងស្រី គេឲ្យឈ្មោះថា«មេបា»។
-លើកទី១ នៅថ្ងៃដែលគេបានកំណត់ទុកមនុស្សស្រី៣នាក់ដែលមានគូស្រករសុខនឹងគ្នាត្រូវ
ខាងប្រុសពឹងឲ្យធ្វើជាអ្នកផ្លូវទៅដណ្តឹង ដោយមានថងរង១គួ ស្លា ថ្នាំ រឺស្លាជា្វ ចេកទុំនំអន្សម នំគម
នំបត់ រៀបជាគូៗទៅជូនខាងស្រីផង។ លើកនេះ មេបាខាងស្រីពុំទាន់សំរេចអ្វីទេ ថាចាំពិគ្រោះគ្នា
មើលសិន។
-លើកទី២ ដោយនៅលើកទី១ ពុំទាន់បានសំរេចគេឲ្យអ្នកផ្លូវ៣នាក់ ទៅដណ្តឹងជាលើកទី២ទៀត ដោយមានថងរង១គូ មានកន្សែងច្របុចក្រាលពីលើ មានស្លា ម្លូ ស្លាជា្វ ទៀន១គូ ស្រា១ដបចេកទុំ នំអន្សម នំគម នំបង់ខ្លាញ់។ ខាងស្រីពុំទាន់សំរេចនំគមទៀតថា ចង់ឲ្យអ្នកផ្លូវប្រុសៗមក ម្តងវិញ ព្រោះក្រែងអ្នកផ្លូវស្រីៗទទួលការគ្រប់ជំពូកមិនបាន ម្យ៉ាងទៀតចង់ឲ្យនាំកូនប្រុសមកមើល ផង។ ពិធីនេះ ហៅថា «ស៊ីស្លាកន្សែង» ។
-លើកទី៣ លើកនេះគេឲ្យស្រី៣នាក់(អ្នកផ្លូវ) ប្រុស៣នាក់(អ្នកមហា)ឲ្យនាំរណ្តាប់ដែលមាន
ថងរង១គួ ស្លាម្លូថ្នាំ ស្លាជា្វ ទៀន ស្រា ចេកទុំ នំអន្សម នំគម នំបត់ នំបង់ខ្លាញ់ នំកន្រ្តំ នំក្រួច អង្ក ត្រីសាច់ បន្លែ និងផ្លែឈើផ្សេងៗជាគូៗ ព្រមទាំងគ្រឿងមាស ពេជ្រនិងសំលៀកបំពាក់ទៅជូនខាងស្រីហើយ នំាកូនប្រុសទៅជាមួយផង។ ក្រោយពីបានសន្ទនារវាងអ្នកផ្លូវចៅមហា និងមេបារួចសព្វគ្រប់ហើយ មេបាខាងស្រីសុំពិនិត្យសាមីខ្លួនប្រុស ព្រមទាំងបញ្ជាក់សួរអំពីគំនិតមារយាទសាមីខ្លួន ប្រុសនោះផង។ ចំណែកឯអ្នកផ្លូវចៅមហា ក៏អាចសុំមើលសាមីខ្លួនស្រីវិញដែរ នៅពេលនោះសាមីខ្លួន ស្រីក៏ចេញមកជំរាបសួរភ្ញៀវហើយ ជួនកាលមានពិធីបំពាក់ចិញ្ចៀនទៅវិញ ទៅមករវាងគូដណ្តឹងផង។ នៅតំបន់ខ្លះ ពិធីបំពាក់ចិញ្ចៀននេះ គឺជាពិធីហៅព្រលឹងមួយបែបដែរ។ បន្ទាប់មកអ្នកមហាក៏លើកគ្រឿងស្លាបញ្ជាប់ពាក្យជូនទៅមេបាស្រីពិសា។ ពិធីនេះ ហៅថា «ស៊ីស្លា» ។
គ-ពិធីជូនកំណត់
ចំពោះថ្ងៃខែរៀបមង្គលការ ដែលគេជ្រើសរើសនិងគន់គូរដោយម៉ត់ចត់ ហើយគេពុំរើសខែ ណា ដែលមាន២៩ថ្ងៃ (ខែឈ្មោល) រឺខែដែលព្រះសង្ឃចូលព្រះវស្សាទេ) ត្រូវយកទៅចុះក្នុងផែន ក្រដាសមួយសន្លឹក ហើយត្រូវរៀបរណ្តាប់កំដរដៃផងមានស្លាម្លូ ចេកទុំ រងស្លា ដែលដាក់គ្រឿងគ្រប់សព្វ។
រួចហើយអ្នកផ្លូវត្រូវយកក្រដាសកំណត់ពេលា និងរណ្តាប់ទៅជូនមេបាខាងស្រី។ មេបា ខាងប្រុស ក៏បើកក្រដាសកំណត់ពេលនោះអានជូនភ្ញៀវស្តាប់។ ក្រោយពីបានជូនក្រដាសកំណត់ពេលាទៅមេបារួចហើយ អ្នកផ្លូវក៏ជូនស្លាកំណត់ទៅមេបាពិសា។ ពិធីនេះ ហៅថា «ស៊ីស្លាកំណត់»។
នៅតំបន់ខ្លះគេសន្មត់យកស្លាថង់ ឫស្លាកំណត់ទុកជាការសំគាល់ថា បានរៀបការពាក់កណ្តាលដែរ ហើយប្រសិនបើនៅពេលមានអសន្តិសុខ ក្នុងស្រុកគេគ្រាន់តែរៀបផ្សំផ្គុំកូនប្រុស កូនស្រីនោះដោយសែនប្រាប់ដូនតាជាការស្រេច គឺពុំចាំបាច់ធ្វើពិធីធំដុំទៀតទេ។
នៅទីបញ្ចប់អ្នកផ្លូវសុំឲ្យមេបាបង្គាប់នូវគ្រឿងបណ្តាការសព្វសារពើ ដែលត្រូវជូននិងប្រើ ប្រាស់ក្នុងឱកាសធ្វើមង្គលការ។
៣.២.៣.២.ពេលរៀបការ
ពិធីរៀបការនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ មានការនិយមប្លែកៗគ្នា ចំពោះទីកន្លែងដែលត្រូវរៀបពិធីមង្គលការកូនប្រុសកូនស្រី។ តាមប្រពៃណីជនជាតិចិន គេនិយមធ្វើពិធីនៅផ្ទះខាងស្រីផង នៅផ្ទះខាងប្រុសផង ប៉ុន្តែទីបំផុតគេនាំកូនស្រីទៅជប់លៀងនៅផ្ទះខាងប្រុស ព្រោះគេឲ្យតំលៃទៅលើកូនប្រុស។ ចំណែកជនជាតិឥណ្ឌា មានប្រពៃណី២បែប គឺនាំកូនស្រីទៅរៀបការនៅផ្ទះខាងប្រុស(អាវាហមង្គល)ផង នាំកូនប្រុសទៅរៀបការផ្ទះខាងស្រី(វិវាហមង្គល)ផង។ គេឲ្យតំលៃទៅប្រុសក៏ បានស្រីក៏បាន។
តាមប្រពៃណីជនជាតិខ្មែរវិញ កូនប្រុសទៅរៀបការនៅផ្ទះខាងស្រី ព្រោះខ្មែរយើងមាន
ទស្សន:លើកតម្កើងស្រីធំក្នុងគ្រួសារ ឬជាអ្នកដឹកនាំក្នុងសង្គម តាំងពីសម័យព្រេងនាយម្លេះ ទុកមេជាធំ=atriarcat)។ ដោយឲ្យតំលៃទៅលើស្រីបែបនេះហើយ បានជាប្រុសត្រូវចូលស្តីដណ្តឹងសុំសេចក្តីយល់ព្រមពីខាងស្រីមុនសិន ទំនៀមទម្លាប់នេះ ក៏ត្រូវបានយកមកអនុវត្តតៗគ្នារហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ។ ទោះបីសព្វថ្ងៃសង្គមខ្មែរ បានវិវត្តមកដល់ដំណាក់កាលមួយ ដែលភេទស្រីត្រូវបាត់ បង់ឧត្តមភាពរបស់ខ្លួនទៅលើភេទប្រុសទៅហើយក៏ដោយ ក៏ប៉ុន្តែសង្គមនេះ នៅរក្សាដានខ្លះ ល្មមឲ្យយើងជឿនូវអត្ថិភាព (existence) របស់ទស្សន: «មេ»នេះបាននៅឡើយ។
តាមប្រពៃណីបុរាណ ពិធីរៀបមង្គលការប្រព្រឹត្តទៅចំនួន៣ថ្ងៃ គឺថ្ងៃចូលរោងថ្ងៃស៊ីកំណត់ និង
ថ្ងៃសំពះ៦៩។
ក-ថ្ងៃចូលរោង
នៅថ្ងៃទី១ គ្រួសារខាងប្រុសត្រូវមកសង់រោងការផ្ទះខាងស្រី។ រោងការច្រើនតែសង់អំពី ឫស្សីប្រក់ស្បូវមាន៣ល្វែង។ ល្វែងមួយសំរាប់ចុងភៅធ្វើម្ហូបអាហារ រោងមួយទៀតសំរាប់លាង ភោជនាហារ ហើយល្វែងមួយទៀត ជាល្វែងផ្កាស្លា សំរាប់កូនកំលោះសំណាក់នៅរហូតដល់ថ្ងៃចុងក្រោយនៃពិធីការ។ នៅមុខរោងផ្កាស្លា មានសង់រានទេព្តាផង។ លុះសង់និងតុបតែងលំអរោងរួចហើយ គេនាំគ្នាជញ្ជូនភស្តុភាបណ្តាការចូលរោងមង្គលការ ហើយគេរៀបចំធ្វើម្ហូបអាហារ និងធ្វើនំផ្សេងៗពិសេសនំអន្សម និងនំគម។ តាមជំនឿលទ្ធិព្រាហ្មសាសនា គេថានំអន្សមជានិមិត្តរូបលិង្គឥសូរ ឯនំគមជានិមិត្តរូបយោនីនាងឧម្មា ហើយបើអវត្តមាននៃនំទាំងពីរប្រភេទនេះ ក្នុងពិធីមង្គល ការ នឹងនំាឲ្យគ្មានកូនចៅដល់គូរស្វាមីភរិយាថ្មីឡើយ។
ខ-ថ្ងៃកំណត់
នៅវេលាព្រឹកនៃថ្ងៃទី២ គេហែកូនកំលោះ ដោយមានភ្លេងខ្មែរកំដរផង មកកាន់ផ្ទះខាង ស្រី។ កូនកំលោះនោះត្រូវចូលទៅនៅក្នុងរោងផ្កាស្លា។ ចំណែកនៅលើផ្ទះការមានធ្វើពិធីសែនព្រេន ជំរាបដូនតាអំពីការរៀបចំទុកដាក់កូនចៅឲ្យមានគូស្រករ និងពិធីស៊ីស្លាកំណត់ (គឺស៊ីស្លាដក់ស្លាកន្សែង ស្លាថង់រងកំណត់រួមគ្នា)។
នៅពេលរសៀលនៃថ្ងៃដដែលនេះ ពិធីកាត់សក់កូនស្រីប្រព្រឹត្តទៅនៅលើផ្ទះការ ឯពិធីកាត់សក់កូនប្រុសនៅក្នុងរោងផ្កាស្លា។ សព្វថ្ងៃគេអាចកាត់សក់កូនប្រុស កូនស្រីរួមគ្នានៅលើផ្ទះការក៏បាន។ តាមទំនៀមជាងអ្នកកាត់សក់ត្រូវកាន់កន្រៃ្ត កាន់ក្រាស់ច្រៀងរាំជាមុនសិន។ សក់ដែលគេកាត់ដាក់ក្នុងកន្ទោងស្លឹកចេកមួយ ហើយត្រូវយកទៅចោល ដើម្បីឲ្យអស់ចង្រៃឧបទ្រព។ បន្ទាប់មកគេរៀបដង្វាយក្រុងពាលី ដើម្បីជូនពត៌មាននៃពិធីនេះ ដល់ម្ចាស់ទឹកដី។ ឯពិធីសូត្រមន្តក៏ប្រព្រឹត្តទៅនៅផ្ទះការផង នៅរោងផ្កាស្លាផង។ ប៉ុន្តែ គេអាចសូត្រមន្តរួមគ្នានៅលើផ្ទះការ ក៏បានដែរ។
នៅពេលសូត្រមន្តនោះ សាមីខ្លួនទាំងពីរនាក់ត្រូវចេញមកស្តាប់ ហើយទទួលទឹកមន្តដើម្បីឲ្យជ្រះចង្រៃ និងរោគាផ្សេងៗ ហើយឲ្យបានសេចក្តីសុខចម្រើន។ នៅវេលាយប់ គេរៀបចំផ្លែឈើគឺខ្ចប់នំជាកញ្ចប់ៗតាមទំនៀមបូរាណទុកជូនមេបា។ បន្ទាប់មក គេធ្វើពិធីបុកល័ក្តិធ្វើធ្មេញឲ្យសាមីខ្លួនស្រី(ពិធីនេះបើបានធ្វើនៅពេលចេញពីម្លប់ហើយ កុំបាច់ធ្វើទៀតទេ)។ បន្ទាប់មកទៀត មានជាវឬកាត់ថ្លៃខាន់ស្លាជាប្រាក់សុទ្ធ១សែនទម្ងន់១៦៛។ លុះទៀបភ្លឺ គេរកស្រី៣នាក់ ដែលមានគូស្រករកបនឹងគ្នា ឲ្យរៀបដោតផ្កាស្លា ដោយយកខ្ពរស្លា ដែលដាក់សូត្រមន្តពីថ្ងៃរសៀលនោះមកដោតជា៣ដុំ គឺស្លាទីមួយត្រូវដោតស្លា២១ផ្លែ ម្លូ២១សន្លឹក (ផ្កាស្លាច្បង) ផ្កាស្លាទីពីរត្រូវដោតស្លា១២ផ្លែ ម្លូ១២សន្លឹក (ផ្កាស្លាកណ្តាល) ផ្កាស្លាទីបីត្រូវដោតស្លា៦ផ្លែ ម្លូ៦សន្លឹក (ផ្កាស្លាពៅ)៧០។
គ-ថ្ងៃសំពះ
នៅថ្ងៃទី៣ លុះភ្លឺស្រាងៗឡើង សាមីខ្លួនប្រុស និងសាមីខ្លួនស្រីត្រូវរៀបចំស្លៀកពាក់តាម
បែបបូរាណ។ អាចារ្យអ្នកកាន់ពេលាត្រូវនាំកូនប្រុសទៅថ្វាយរានទេព្តា ហើយត្រូវអង្គុយបែរទៅ ទិសខាងកើត ចំាយកពេលានៅទីនោះ។លុះពេលាល្អដល់ហើយ (ពេលាដែលព្រះអាទិត្យរះ)អា ចារ្យវាយឃ្មោះ៣ដងហើយកូនកំលោះ ក៏ក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះអាទិត្យ៣ដងដែរ។ ការយកពេលាក្នុងពិធិការនេះ គឺជាការយកពេលដ៏បរិសុទ្ធ ដែលជាពេលមង្គលដើម្បីជាប្រផ្នូលឲ្យស្វាមី ភរិយាបាននូវសេចក្តីសុខចម្រើនរុងរឿងទៅអនាគត។ កាលបើបានពេលាល្អហើយ គេដង្ហែកូនកំលោះទៅសំពះផ្កាស្លានៅលើផ្ទះការ។ ដំបូងអាចារ្យកាន់ដាវបើកផ្លូវ បន្ទាប់មកមហា៣នាក់ អ្នកកាន់ទៀន២នាក់ អ្នកកាន់ផ្កាស្លា៣នាក់ អ្នកកាន់រងប្រាក់ខាន់ស្លា ប្រាក់ស្នាប់ទឹកដោះ អាចារ្យកូនកំលោះ អ្នកបាំងឆ័ត្រឲ្យកូនកំលោះក្រោយបំផុត គឺពួកភ្លេង។ លុះហែទៅដល់មាត់ជណ្តើរ គេវាយឃ្មោះ៣ដង ជាសញ្ញាអនុញ្ញាតឲ្យកូនកំលោះឡើងលើផ្ទះបាន។ នៅពេលនោះ មានក្មេងប្រុស ឬស្រីម្នាក់ ដែលត្រូវជាប្អូន ឬជំនិតនឹងសាមីខ្លូនស្រី បានមកទទូលដោយកាន់ទឹកមួយផ្តិលមកលាងជើងឲ្យកូនកំលោះ ព្រមទាំងជូនស្លាមួយម៉ាត់ផង។ ចំណែកកូនប្រុសនោះ ក៏បានឲ្យប្រាក់កាក់ដល់ក្មេងនោះវិញ ហើយក្មេងនោះ ក៏ដឹកដៃកូនប្រុសឡើងលើផ្ទះ។ គេឲ្យសាមីខ្លួនប្រុស អង្គុយលើកន្ទេលបែរមុខទៅកើត ចាំមេបានិយាយការ។ នៅពីខាងមុខ មានរៀនពានផ្កា ស្លាពាន ទៀនពេលា ទៀនពីរដាក់បាយខុន ក្បាល់ជ្រូកមួយ ឬមាន់ស្ងោរមួយ នំអន្សម នំគម។ បន្ទាប់មក គេឲ្យកូនកំលោះសំពះស្លាព្រះពរ (ម្លូដែលគេមូរមានចំនួន៣ត្រួយ) ដែលដាក់នៅលើខ្នើយ។ តមកទៀត អ្នកផ្លូវស្រីម្នាក់អុជទៀនបិទនៅរងហើយ កាន់រងនោះ ចូលទៅអញ្ជើញកូនស្រីឲ្យចេញមកផ្ទឹម។ ពេលនោះ គេរាំច្រៀងបើកវាំនន។ សាមីខ្លួនកូនក្រមុំ ត្រូវអង្អុយផ្ទឹមជិតកូនកំលោះខាងឆ្វេង។ នៅតាមតំបន់ខ្លះ មានរាំកាន់ដាវ រាំបើកគ្របទៀបរួចហើយ គេយកដាវទៅដាក់លើម្រាមដៃកូនកំលោះកូនក្រមុំ។ ជួនកាលអាចារ្យដាក់អកកំបោរ និងប្រណាកដើម្បីជានិមិត្តរូបនៃការរួមចំាបាច់គ្នា។ ក្រោយមក គេប្រារព្ធពិធីបង្វិលពពិលនៅជុំវិញ គូស្វាមីភរិយា។ អ្នកកាន់ពពិលបង្វិល មានប្រុស៥នាក់ ស្រី៨នាក់ ដែលជាអ្នក មានខាន់ស្លា ហើយមិនអភ័ព្វគូ។ គេហុចពពិលបន្តគ្នាពីដៃស្តាំទៅដៃឆ្វេង ហើយអាចារ្យសូត្រធម៌ជយន្តោបណ្តើរ។ លុះចប់ ពិធីនោះហើយ អាចារ្យត្រូវសូត្រឲ្យពរផ្កាស្លា។ ឯពួកមេបាត្រូវចងដៃកូនប្រុសស្រីដោយអំបោះស ព្រមទាំងចែកឲ្យញាតិមិត្តបាចឲ្យពរដល់គូស្វាមីភរិយា។ លុះចប់ហើយសាមីខ្លួនប្រុសស្រីងើបអង្អុយឡើង បែរមុខរកគ្នាហើយ គេវាយឃ្មោះឲ្យកូនក្រមុំ និងកូនកំលោះ ចូលក្នុងបន្ទប់ ពេលនោះ សាមីខ្លួនប្រុសដើរតាមសាមីខ្លួនស្រី ដោយតោងជាយស្បៃរបស់សាមីខ្លួនស្រី។ នៅក្នុងបន្ទប់ សាមីខ្លួនស្រីត្រូវបញ្ចុកស្លាម្លូដល់សាមីកូនប្រុស ឬអុជបារីឲ្យជក់។ រួចហើយទំាងពីរនាក់ ត្រូវផ្លាស់គ្រឿងសំអាងចេញហើយ ទៅអង្អុយកណ្តាលទីប្រជុំ។ លំដាប់នោះ មានការកាន់ដាវច្រៀងរាំសាកន្ទេល។ លុះចប់ពិធីនេះហើយ គូស្វាមីភរិយាត្រូវចេញទៅបំរើមេបាក្នុងការលៀងភោជនាហារ។ សម័យបូរាណគេលៀងភ្ញៀវ២លើកធំៗ គឺនៅល្ងាចថ្ងៃស៊ីកំណត់និងព្រឹកថ្ងៃសំពះ។
លុះយប់ប្រហែលជាម៉ោង៨-៩ គេប្រារព្ធពិធីផ្សំដំណេកនៅក្នុងបន្ទប់ដេករបស់គូស្វាមីភរិយាថ្មី។ គេជ្រើសរើសស្រីមានវ័យចំណាស់២នាក់ ឲ្យរៀបចំពិធីនេះ។ ត្រូវមានចំអាប១ថាស បង្អែម១ថាស បាយសី១ ដូងខ្ចី១។ ដំបូងគេអុជទៀនធូបសែនដូនតា ហើយដួសទឹកដូងខ្ចីបញ្ចុកកូនប្រុស៣ស្លាបព្រា។ បន្ទាប់មកគេឲ្យសាមីខ្លួនស្រី បកចេកបញ្ចុកសាមីខ្លួនប្រុស ឯសាមីខ្លួនប្រុសត្រូវបញ្ចុក
សាមីខ្លួនស្រីវិញ ជានិមិត្តរូបនៃការឲ្យចេះស្រឡាញ់គ្នារហូតអស់មួយជីវិត៧១។
៣.២.៣.៣.ក្រោយពេលរៀបការ
ក្រោយពេលរៀបការ៣ថ្ងៃមក គេនាំគូស្វាមីភរិយាថ្មីនេះ ដោយយកផ្កាស្លាច្បង ចំអាប បង្អែម ស្លា បារី ទៅថ្វាយបង្គំសុំពរពីព្រះសង្ឃឯវត្ត ហើយឲ្យលោកបាចផ្កាស្លានោះ ដើម្បីឲ្យសុខចម្រើននតទៅ។ តាមច្បាប់អត្រានុកូលដ្ឋាន ឪពុកម្តាយទាំងសងខាង ត្រូវនាំកូនប្រុសស្រីទៅសាលាសង្កាត់ ដើម្បីសុំចុះសំបុត្រ អាពាហ៍ពិពាហ៍ ដោយមានសាក្សី២នាក់ផង។ ចាប់ពីពេលនេះតទៅ គេមានឈ្មោះជាប្តីប្រពន្ធពេញច្បាប់ហើយ។ ថ្ងៃក្រោយទៀត គេនាំស្វាមីភរិយាថ្មីនេះ ដើរសាកសួរញាតិមិត្តទាំងខាងប្រុសទាំងខាងស្រី។
ពិធីកម្មរបស់អាចារ្យក្នុងពិធីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍
ក.ពិធីចំរើនពុទ្ធមន្ត
នៅពេលព្រលប់ មានពិធីសូត្រមន្ត ដោយសាមីខ្លួនទាំងពីរនាក់ ចេញមកទទួលទឹកមន្ត និង ស្តាប់ព្រះសង្ឃចម្រើនពុទ្ធមន្ត។ ពេលព្រះសង្ឃ៥អង្គ និមន្តដល់សាមីដើមការ និងញាតិមិត្រធ្វើគារវកិច្ចថ្វាយបង្គំ និងប្រគេនភេសជ្ជៈ។ បន្ទាប់មក អ្នកផ្លូវចៅមហា ត្រូវបង្គាប់ឱ្យគេវាយឃ្មោះ៣ដងជាសញ្ញា ដើម្បីនាំកូនប្រុសឡើងមក មានទាំងថង់រង ផ្កាស្លាខ្ពរ ស្លា-ម្លូសម្រាប់ដោត ផ្កាស្លាព្រះពរ ពពិល អង្ករជ័យ ទៀនពពិល ទៀនពេលាមកជាមួយផង។ លុះឡើងដល់ហើយ ត្រូវរៀបតាំង របស់ទាំងនោះនៅខាងមុខសាមីខ្លួន ហើយបង្គាប់កូនប្រុសឱ្យក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះសង្ឃចំនួន៣ដង។
ចំណែកឯកូនស្រី មេបាត្រូវឱ្យគេវាយឃ្មោះ៣ ដង ជាសញ្ញារួចដឹកដៃចេញមកអង្គុយក្នុង ល្វែងច័ន្ទ (ខាងមុខបន្ទប់កូនក្រមុំ) និងធ្វើអភិវាទថ្វាយបង្គំព្រះសង្ឃ ៣ ដងដែរ។ បន្តមកកូនប្រុស ស្រី និងញាតិមិត្រនមស្ការថ្វាយបង្គំព្រះ និងសមាទានសីល៥។ កូនប្រុសស្រីអុជទៀនធូប និងបូជាផ្កាដល់ព្រះពុទ្ធរូប រូចមកក៏បង្អោនខ្លួនហ្មបទៅលើខ្នើយរុងចាំស្តាប់អាចារ្យទូន្មាន ឱ្យតាំងចិត្តជាកុសលយកគុណព្រះរនតត្រ័យ គឺព្រះពុទ្ធ ព្រះធម៌ និងព្រះសង្ឃ ជាទីពឹងទីរលឹកដរាបអស់ជីវិត និងស្តាប់ព្រះសង្ឃចម្រើនព្រះបរិត្ត។ មាតាបិតា និងញាតិសូត្រមង្គលសូត្រ ឬជ័យមង្គលគាថាជាកិច្ចបង្ហើយ។ ត្រូវរៀបចំរណ្តាប់ និងការរៀបចំមានដូចខាងក្រោមនេះ ៖
១- អាសនៈព្រះពុទ្ធរូប ១០.១១-កូនស្រី-ប្រុស
២- ស្លាធម៌កន្ទុយប្រើស ១២- អាចារ្យ
៣- ព្រះសង្ឃ ៥ អង្គ ១៣- អ្នកមហា
៤- ផ្តិលទឹកសំបួរ ១៤- អ្នកផ្លូវ
៥- ផ្កាស្លាខ្ពរ ១៥- អ្នកកំដរកូនប្រុស ៤ នាក់
៦- ផ្តិលអង្ករជ័យដោតពពិល ៣ ១៦- អ្នកកំដរកូនស្រី ៤ នាក់
៧- ថាសដាក់ទៀនពពិលនិងម្លូស្លា ១៧- មេបា- ចាស់ទុំ
សំរាប់ដោតផ្កាស្លា ។ ១៨- ញាតិមិត្រ និងភ្ញៀវ
៨.៩- ថង់រង ១ គូ ១៩- អ្នកវាយឃ្មោះ
ខ. ពិធីសែនក្រុងពាលី
បន្ទាប់មក ចៅមហាត្រូវឡើងប្តឹងមេបា សុំរៀបសែន ក្រុងពាលីដើម្បីប្រកាសប្រាប់ដល់ម្ចាស់
ទឹក ម្ចាស់ដី ស្តីអំពីការរៀបមង្គលការនេះ ដោយមានប្រគុំភ្លេងបទ កងសោយ ជូនដូនតាស្តាប់ចំនួន បីលើកផង ។
គ.ពិធីកាត់សក់
នៅពេលរសៀល មានរៀបចំពិធីកាត់សក់សាមីខ្លួនប្រុស-ស្រី ពីដើមគេនិយមកាត់សក់បែកអំពីគ្នា គឺកូនប្រុសកាត់នៅក្នុងរោងផ្លាស្លា និងកូនស្រីកាត់នៅលើផ្ទះ។ រណ្តាប់និងគ្រឿងសំអាងកាយត្រូវរៀបចំរៀងៗខ្លួន។ រីឯថង់រងត្រូវចែកគ្នាមួយម្នាក់ ហើយសាមីខ្លួនត្រូវអង្គុយរៀប និងកន្ទេល ឬកំរាលព្រំ ត្រូវរៀបចំរណ្តាប់ និងរបៀបកាត់សក់មានដូចជា៖
១- អាចារ្យ ១១-កញ្ចក់ឆ្លុះមុខមានជើង
២- អ្នកមហា ១២- រណ្តាប់ព្រះពិស្ណុការ
៣- អ្នកផ្លូវ ១៣- សាមីខ្លួនកូនស្រី
៤-៥- មេបា- ចាស់ទុំ ១៤- សាម៉ីខ្លួនកូនប្រុស
៦-៧- ថង់រង ១ គូ ១៥- អ្នកកំដរកូនស្រី ៤ នាក់
៨- ផ្ទិលទឹកសំបួរ ១៦- អ្នកកំដរកូនប្រុស ៤ នាក់
៩- គ្រឿងសំអាងកាយ ១ ប្រដាប់ ១៧- ញាតិមិត្រ និងភ្ញៀវ
១០- ពានក្រាស់, កន្ត្រៃ, កាំបិតកោរ ១៨- អ្នករាំ- ច្រៀង ។
ឃ-ពិធីសែនចងដៃ
អាចារ្យរៀបចំពិធីសែនប្តឹងដូនតា និងញាតិការ ៧ សន្តាន ឱ្យដឹងឮ ព្រមទាំងជូនពរកូនប្រុស ស្រី តាមជំនឿព្រហ្មញ្ញសាសនា ។ ត្រូវរៀបចំរណ្តាប់ និងរបៀបសែនចងដៃមានដូចខាងក្រោម៖
ត្រូវមានៈ ចាន ១, ស្លាបព្រា ១, កាំបិត ១, កន្សែងជូតដៃ ១, ទុកសម្រាប់ចាប់សំណែន ។
១- ផ្តិលទឹកឆ្វេង-ពានស្លាម្លូស្តាំ ១១- ផ្តិលទឹក, អំបោះចងដៃ
២- បង្អែម ឆ្វេង-ស្តាំ ១២- អាចារ្យ
៣- ចំអាប ឆ្វេង-ស្តាំ ១៣- អ្នកមហា
៤- មាន់ស្ងោរ ឆ្វេង-ស្តាំចានបាយ ឆ្វេង-ស្តាំ ១៤- អ្នកផ្លូវរៀបដាក់ពីខាងក្រោយ
៦- ក្បាលជ្រូកស្ងោរ ឆ្វេង-ស្តាំ រៀបដាក់ពីខាងមុខ ១៥- សាមីខ្លួនកូនស្រី
៧.៨- ថង់រង ១ គូ ១៦- សាមីខ្លួនកូនប្រុស
៩.១០- តៀប ១ គូ ១៧- អ្នកកំដរកូនស្រី-ប្រុស
១៨- ញាតិជុំវិញសាមីខ្លួន
ង-ពិធីបុកល័ក្ស
ពិធីបុកល័ក្ស ទទាក់ម្សៅ ធ្វើធ្មេញ ឱ្យកូនប្រុស-ស្រី គឺជាអនាម័យសំអាត ឬរក្សាធេ្មញ ( លេងភ្លេង បុកល័ក្ស ឬបុកពើក ) ។
បន្ទាប់មក មានប្រារព្ធពិធីរៀងផ្លែឈើ តាមចំនួនភ្ញៀវតិច ឬច្រើន ។ មេបាខាងស្រីត្រូវរើស ស្ត្រីក្រមុំព្រហ្មចារី ៤ នាក់ ( ឱ្យឈ្មោះថា នាងកែវ ១ នាងកង ១ នាងមាស ១ និងនាងប្រាក់ ១ ) មកជួយខ្ចប់នំបំរុងទុកលៀងភ្ញៀវ និងខ្ចប់វត្ថុអ្វីមួយ ឬរូបិយៈសម្រាប់ចងដៃសាមីខ្លួនទាំងពីរ (លេង ភ្លេងជូនស្វាយ ឬសារិកាកែវ ) ។ បើអ្នកដើមការ មានបង្អែមចំណីសម្រាប់លៀងភ្ញៀវហើយ ពិធីរៀង ផ្លែឈើនេះមិនបាច់ធ្វើក៏បាន ។
ច-ជាវខាន់ស្លា
លុះម៉ោង ២ ឬ ៣ រំលងអធ្រាត្រ អ្នកមហាត្រូវឡើងទៅជំរាបមេបាសុំជាវខាន់ស្លា ឬកាត់ខាន់ស្លាថា សូមទាន សូមជំរាបអស់លោកមេបាតូចធំ ត្រកូលរៀមច្បង សូមទានជ្រាប ! តើកូន ស្រីលោកមេបានឹងពិសាខាន់ស្លា តម្លៃប៉ុន្មាន? ។
មេបាត្រូវកាត់ថ្លៃខាន់ស្លា តាមកូនច្បង កូនកណ្តាល និងកូនពៅ ។ កូនច្បង និងកូនពៅ កាត់ ថ្លៃខាន់ស្លាដូចគ្នា គឺប្រាក់ ៣០ តម្លឹង ១ បាទ ២ ស្លឹង ។ ត្រូវឱ្យមហាសុំបំពេញថែម ៦ តម្លឹង ៣ បាទ ២ ស្លឹងទៀត បង្គ្រប់ជា ១ ណែន ( ទម្ងន់ ១៦ រៀល ជាសាច់ប្រាក់សុទ្ធ ) ។ រីឯកូនកណ្តាល ត្រូវថយ ចុះពីកូនច្បង ឬកូនពៅ ២ តម្លឹង តែត្រូវមហាបំពេញឱ្យគ្រប់ ១ ណែនដូចគ្នា ( គិតតាមប្រាក់ក្នុងរាជ ព្រះបាទជ័យចេស្តា )។ ការដែលអ្នកមហាធ្វើយ៉ាងនេះ គឺដើម្បីចម្រើនសួស្តីដល់កូនស្រីមេបា។ សម័យឥឡូវ តម្លៃកាត់ខាន់ស្លាច្រើន ឬតិច សម្រេចទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងមាតាបិតា ទាំងសង ខាង។ ត្រូវរៀបចំរណ្តាប់ និងការរៀបចំមានដូចខាងក្រោមនេះ៖
១- កញ្ចក់ឆ្លុះមុខ មានជើង ៥- ពានចេកមាស ១
២- គ្រឿងសំអាងកាយ ១ ប្រដាប់ ៦- នំតែលាវ ២ ថាស
៣- ពានតម្កល់ក្រាស់សិតសក់ ១ ៧-ដូងខ្ចីឡៅ១និងកូនស្លាបព្រា១
៤- ថង់រង ១ ៨- ផ្តិលទឹក ១
៩- ពានតម្កល់ឆ័ត្រ ១ ១៣- អ្នកមហា
១០.១១- ឪពុក និងម្តាយ ១៤- អ្នកផ្លូវ
១២- សាមីខ្លួនកូនស្រី ១៥- វង់ភ្លេង
ឆ-ពិធីជុំពេលា
ម៉ោង ៤ ជិតភ្លឺ មហាត្រូវឡើងទៅជំរាបមេបាសុំជុំពេលា។ រណ្តាប់ត្រូវមានចេកស្និតនួនទុំ ដាក់ថាស ១ គូ ដោយមានចងចិញ្ចៀនមាស ១ វង់ នឹងផ្លែចេកនោះផង នំ ឬដំណាប់ដាក់ថាស១គូៗ
គ្រឿងសំអាត ១ ប្រដាប់ទឹក ១ ផ្តិល លើកយកទៅជាមួយរង ហើយជំរាបមេបាថា សូមទាន សូមជំរាបអស់លោកមេបាតូចធំ ត្រកូលរៀមច្បង សូមទានជ្រាប! ត្បិតអ្នកសាមីដើមការបានរកហោរាចារ្យឱ្យគន់គូមើលពេលាចេកមាសកូនប្រុស-ស្រីថា ពេលាចេកមាសល្អ តើនឹងបើកបាននៅ ពេលម៉ោងប៉ុន្មាន? ជាមង្គលសួស្តីល្អ និងនាំសាមីខ្លួនកូនប្រុស ព្រមទាំងផ្កាស្លាព្រះពរ មកក្រាបសំពះគោរពលោកមេបា មាតាបិតាត្រកូលរៀមច្បង និងសុំឱ្យលោកមេបារៀបប្រដាប់ប្រដាតាក់តែងកាយឱ្យសាមីខ្លួនកូនស្រី ដោយគ្រឿងអលង្ការបំរុងខ្លួន ចាំទទួលពេលាចេកមាស តាមន័យអាចារ្យបង្គាប់ហើយនឹងចេញផ្ទឹម។ តើអស់លោកមេបានឹងអនុញ្ញាតយកពេលាណា? ។
មេបាឆ្លើយតបថា ឯពេលាចេកមាសនេះ ស្រេចហើយតែលើកូនប្រុស បើមហាយល់ថា ពេលណាល្អ យើងជាមេបាក៏នឹងតាម មិនយល់ទាស់ទេ ឱ្យតែប្រាកដជាមានមង្គលសិរីសួស្តីមែន ។ បើមហាថាល្អ តើមានអ្វីជាកសិណឱ្យឃើញជាក់ស្តែង ល្មមយើងជាមេបា អាចឱ្យជឿបានប្រាកដផង?
មហាត្រូវលើកចេក នំ ដំណាប់ ជូនមេបាថា ចេកនេះហើយដែលផ្លែចេញមកមានមាស បង្កើតឡើងជាប់មកជាមួយទាំងជីជាតិដីក៏មានរស់ផ្អែមល្អ ខ្ញុំបាននាំយកមកទុកជាជ័យមង្គល សូមលោកមេបាមេត្តាពិនិត្យ រួចពិសាមើលចុះ ! ។
មេបាត្រូវធ្វើកិច្ចចាត់ឱ្យម្នាក់ពិនិត្យ បើឃើញមានមាសពិត ដូចមហាថាមែន ត្រូវឱ្យចិញ្ចៀនមាសនោះទៅមហាវិញ ហើយប្រាប់ថា ត្រូវយកទៅបំពាក់ឱ្យសាមីខ្លួនកូនប្រុសចុះ ដើម្បីបានជា
មង្គលសួស្តីតទៅ ។
ជ-ពិធីដោតផ្កាស្លា ៣
ជុំពេលារួចហើយ អាចារ្យត្រូវរៀបដោតផ្កាស្លា ដោយបាត់ស្រ្តីឬបុរស ៣ នាក់ ដែលមានគូ ស្រករគាប់នឹងគ្នាមកដោតផ្កាស្លា ( ឬផ្កាដូង )ឱ្យ គឺយកផ្កាស្លាខ្ពរដែលដាក់សូត្រមន្តពីថ្ងៃរសៀលនោះ មកពុះយកផ្កា ហើយចងរុំនឹងអំបោះឆៅជា ៣ ដុំ ដាក់ក្នុងពានជ្រៅ ( ក្រអូម ) ។
ដុំទី ១ ឱ្យឈ្មោះថា ផ្កាស្លាច្បង ត្រូវដោតម្លូ ២១ និងស្លា ២១ ( យកតាមគុណឪពុក ) ។
ដុំទី ២ ឱ្យឈ្មោះថា ផ្កាស្លាកណ្តាល ត្រូវដោតម្លូ ១២ និងស្លា ១២ ( យកតាមគុណម្តាយ)។
ដុំទី ៣ ឱ្យឈ្មោះថា ផ្កាស្លាពៅ ត្រូវដោតម្លូ ៦ និងស្លា ( យកតាមគុណបងឬញាតិ ) ។
ក្បូនខ្លះ ដោតផ្កាស្លាច្បង ម្លូ៩ ស្លា៩ ផ្កាស្លាកណ្តាល ម្លូ៧ ស្លា៧ និងផ្កាស្លាពៅ ម្លូ៥ ស្លា៥ ។ ដោតយ៉ាងនេះ គឺគេរាប់តាមស័ក្តិ ហៅថា អំបូរឧត្តមស័ក្តិ, អំបូរមធ្យមស័ក្តិ, អំបូរសាធារណៈ ស័ក្តិ។ ឯចុងផ្កាស្លាដោតឱ្យរួមចុងក៏បាន សំយាកចុងក៏បាន ។ ក្នុងវេលាដោតផ្កាស្លានោះ ត្រូវអុជ ទៀន ១ ដើម និងធូប ៣ សរសៃ សុំពរឱ្យសាមីខ្លួនបានសេចក្តីសុខចម្រើន ។ លេងភ្លេង នាងនក់ សំពោង ដំរីយោលដៃ ។ រីឯប្រាក់ខាន់ស្លា ត្រូវដាក់នៅក្នុងពានផ្កាស្លាច្បង ។
មហាឬអាចារ្យ ត្រូវបង្រៀនកូនប្រុសឱ្យចេះបូតសំពះទទួលផ្កាស្លា ជូនលោកមេបា ដើម្បីកុំឱ្យឆ្គង នៅពេលសំពះផ្ទឹម ។ ត្រូវរៀបចំរណ្តាប់ និងរបៀបដោតផ្កាស្លាមានដូចខាងក្រោមនេះ៖
១- ពានទម្រ ៣ ( កូនតុស្ពាន់ឬប្រាក់ ) ៥- អម្បោះឆៅសំរាប់ចង
២- ពានឬកែវជ្រៅ ៣ ( ស្ពាន់ឬប្រាក់ ) ៦- ទៀនក្រមួនឃ្មុំធំល្មម ៣
៣- ម្លូ ៤៨ សន្លឹក ៧- ប្រាក់ខាន់ស្លា ១ ណែន
៤- ស្លាមូលខ្ចីតូចៗ ឬស្លាស្លឹង ៤៨ ១៦- ជាសាច់ប្រាក់ ។
ឈ-ពិធីរង់ចាំពេលា
គឺជាថ្ងៃបង្ហើយ ក្នុងពិធីរៀបមង្គលការ កូនប្រុស-ស្រី ។ ព្រលឹមស្រាងៗ អាចារ្យនាំកូនកម្លោះ
ដែលតែងខ្លួនស្អាតបាតទៅអង្គុយនៅមុខរៀនទេវតាបែរមុខទៅរកទិសខាងកើត ដើម្បីចាំយកពេលាកូនប្រុសស្លៀកសំពត់សារបាប់ ឬហូល ឬលឿក ឬផាមួង តាមបាន ប៉ុន្តែគេច្រើនស្លៀកជាសសំឡុយ និងពាក់អាវសារបាប់ ( អាវផ្កាមាស ) ឬពាក់អាវខូតសមានពាក់អាវផាយពណ៍ក្រហមពី ខាងក្រៅ ។ ពេលចំពេលា ភ្លេងលេងបទ តាឆាន់ សារាយអណ្តែតណង នារីស្តេចដើរ ។ ត្រូវរៀបចំរណ្តាប់ និងរបៀបរង់ចាំពេលាដូចខាងក្រោមនេះ៖
១- រៀនទេព្តា ៩- ផ្កាស្លាច្បង
២- ពានតម្កល់ពេលាចេកមាស ១០- ផ្កាស្លាកណ្តាល
៣.៤- ថង់រង ១ គូ ១១- ផ្កាស្លាពៅ
ផ្តិលអង្ករជ័យដោតពពិល ៣ ១២- អាចារ្យ
៦.៧- តៀប ១ គូ ១៣- សាមីខ្លួនកូនប្រុស
៨- ពានស្លាជ័យ-ម្លូជ័យ
ញ-ពិធីហែកូនប្រុសឡើងទៅសំពះផ្ទឹម
លុះព្រះអាទិត្យរះពេញពន្លឺហើយ អាចារ្យគិតថា ជាពេលាល្អ ក៏វាយឃ្មោះ ៣ ដង ជាសញ្ញាឱ្យដឹងថា អាចារ្យចាប់បើកពេលាហើយ។
អាចារ្យបង្គាប់ឱ្យកូនប្រុស ក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះអាទិត្យ ៣ ដង រួចទើបដង្ហែកូនប្រុសឡើងទៅ
សំពះផ្ទឹម នៅឯលើផ្ទះការ។ ក្បួនដង្ហែនោះ អាចារ្យលីដាវ ដើរបើកផ្លូវមុនគេ។ បន្ទាប់មក អ្នកផ្លូវចៅមហាកាន់ថង់រងប្រាក់ខាន់ស្លា គឺប្រាប់មេបាបង្គាប់ថ្លៃផ្ទះ ឬប្រាក់ស្នាប់ទឹកដោះ។ បន្តមកអ្នកកាន់ពានតម្កល់ពពិល, អង្គរជ័យ, ពានម្លូជ័យ, ពានស្លាជ័យ តៀបបើកបាយស្រី ១ គូ, ផ្កាស្លាច្យង, ផ្កាស្លាកណ្តាល ផ្កាស្លាពៅ, សាមីខ្លួនកូនប្រុស និងអ្នកកំដរ ព្រមទាំងគណៈញាតិ។ អ្នកកាន់ផ្កាស្លា ទាំង ៣ និងកូនប្រុសត្រូវបាំងឆ័ត្រឱ្យ ។ ក្រុមភ្លេងការនៅពីក្រោយគេបង្អស់ភ្លេងប្រគំបទ នារីស្តេច ដើរ។ ( មានអាចារ្យខ្លះ ឱ្យសាមីខ្លួនកូនប្រុសអង្គុយចាំយកពេលា នៅទីសំពះផ្ទឹមតែម្តង ។
សាមីខ្លួនប្រុសត្រូវតែមានប្រាក់ជាប់នឹងខ្លួនផង សម្រាប់ទុកឱ្យអ្នកលាងជើង និងដឹកដៃទៅ កាន់កន្លែងសំពះផ្ទឹម ។
ពេលហែកូនប្រុសដល់មាត់ជណ្តើរ អ្នកកាន់ឃ្មោះ វាយឃ្មោះ៣ដង ជាសញ្ញាដល់ខាងកូន ស្រី។ ខាងស្រីក៏បន្លឺសម្លេងឃ្មោះ៣ដង ទទួលវិញ។ រួចហើយ អ្នកមហាក៏ចាប់ផ្តើមនិយាយប្រកាស សុំផ្លូវដើរ សុំជណ្តើរឡើង។ កាលបានការអនុញ្ញាត អំពីលោកមេបាខាងស្រីរួចហើយ កូនប្រុស ឡើងកាន់ជណ្តើរ ឈរលើថ្មសំលៀងកាំបិតមួយដុំ ក៏មានក្មេងស្រីម្នាក់ ( ដែលត្រូវជាប្អូនបង្កើត ឬជាជំណិតរបស់កូនស្រី ) យកទឹកមួយផ្តិល មកលាងជើងឱ្យកូនប្រុស ព្រមទាំងជូនស្លាក្រនៀត ឬស្លាថ្មាត់ ( ម្លូដែលគេបៀកបត់បញ្ចូលមុខគ្នា ) មួយម៉ាត់ ដែលចងគួចនឹងជាយកន្សែងច្របុកផង មុននឹងដឹកដៃកូនប្រុសនោះឡើងទៅលើផ្ទះកា។ រីឯកូនប្រុស ស្រាយស្លាថ្មាត់នៅជាយកន្សែងនោះស៊ី រួចក៏ជូនរង្វាន់ជាប្រាក់ ឬជាវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ផ្សេងៗចំពោះក្មេងស្រីនាំផ្លូវនោះវិញ។ ត្រូវរៀបចំរណ្តាប់ និងរបៀបហែកូនប្រុសឡើងផ្ទឹមមានដូចខាងក្រោមនេះ៖
១- អាចារ្យ ( លីដាវដើរមុខ ) ៩- ផ្កាស្លាកណ្តាល
២.៣- អ្នកផ្លូវ និងអ្នកមហា ១០- ផ្កាស្លាពៅ
៤- ផ្តិលអង្ករជ័យដោតពពិល ៣ ១១- អ្នកកំដរកូនប្រុស
៥- ពានស្លាជ័យ-ម្លូជ័យ ១២- អ្នកកំដរកូនស្រី
៦.៧- តៀនបើកបាយស្រី ១ គូ ១៣- ញាតិនិងភ្ញៀវ
៨- ផ្កាស្លាច្បង ១៤- វង់ភ្លេងការ
ពេលឡើងទៅដល់លើផ្ទះ អ្នកភ្លេងត្រូវអង្គុយនៅជិតបន្ទប់កូនស្រីដើម្បីងាយស្រួល ក្នុងការ ធ្វើកិច្ចមានការរាំបើកវំាងនន ឬរាំបើកតៀបបាយស្រីជាដើម ។
ដ-ពិធីបង្វិលពពិល និងសំពះផ្ទឹម
កូនប្រុសត្រូវបានក្មេងនោះ ដឹកដៃទៅអង្គុយនៅលើកំរាលព្រំ ឬកន្ទេលនៅលើទីលង្វែងចន្ទ ដែលគេរៀបចំរួចស្រេច បែរមុខទៅទិសខាងកើត រង់ចាំមេបានិងអ្នកមហា និយាយការ ។ អ្នកកាន់ ផ្កាស្លាទាំង ៣ ត្រូវទៅអង្គុយរៀងគ្នាជាជួរ ពីខាងស្តាំសាមីខ្លួនប្រុស ។ រណ្តាប់ក្រៅអំពីនោះ ដូចជា ថង់រង ពានពពិល អង្គរជ័យ ពានម្លូជ័យ ពានទៀនពេលា តៀនដាក់បាយខុន ថាសសំពត់អាវ ត្រូវ
រៀបតម្កល់នៅចំពីខាងមុខកំរាលសំពះផ្ទឹម ។
បន្ទាប់មក លោកអាចារ្យបង្គាប់ឱ្យកូនប្រុសឱនសំពះផ្កាស្លាព្រះពរ គឺម្លូដែលគេមូរ ដាក់នៅ
លើខ្នើយចំនួន ៣ ត្រួយ ជាគំរប់ ៣ ដង ដើម្បីគោរពមេបា ។
លើកទី១ កូនប្រុសសំពះបូតផ្កាស្លា ៣ ដង ទើបអាចារ្យបង្គាប់អ្នកកាន់ផ្កាស្លាច្បងហុចទៅឱ្យសាមីខ្លួនទទួលយកទៅជូនមេបា ( បិតាឬអាណាព្យាបាល ខាងកូនស្រីទទួល ) ។
លើកទី២ កូនប្រុសសំពះបូតផ្កាស្លា ៣ ដងទៀត ទើបអាចារ្យបង្គាប់អ្នកកាន់ផ្កាស្លាកណ្តាល
ហុចទៅឱ្យសាមីខ្លួនទទួល យកទៅជូនមេបា ( មាតាឬអាណាព្យាបាល ខាងកូនស្រីទទួលយក ) ។
លើកទី៣ កូនប្រុសសំពះបូតផ្កាស្លា ៣ ដងទៀត ទើបអាចារ្យបង្គាប់អ្នកកាន់ផ្កាស្លាពៅហុចទៅឱ្យសាមីខ្លួនទទួល យកទៅជូនមេបា ( បងប្រុស-ស្រីខាងកូនស្រីទទួល ) ។
ក្នុងករណី ដែលកូនស្រីកំព្រា គ្មានឪពុកម្តាយ អាចឱ្យញាតិសន្តាន ជាឪពុកធំ ឬម្តាយមីង ទទួលផ្លាស្លាជំនួសបាន ។ លេងភ្លេងបទ ព្រះថោង ។ ត្រូវរៀបចំរណ្តាប់ និងរបៀបបង្វិលពពិល និង
សំពះផ្ទឹមមានដូចខាងក្រោមនេះ៖
១,២ថង់រង ១ គូ ១២ អ្នកផ្លូវ
៣,៤ តៀប ១ គូ ១៣ អ្នកមហា
៥ ផ្តិលអង្ករជ័យដោតពពិល ៣ ១៤ ផ្កាស្លាច្យង
៦ ផ្តិលទឹកចំណងដៃ. ទៀនពេលា ១៥ ផ្កាស្លាកណ្តាល
៧ ខ្នើយសំពះ ១៦ ផ្កាស្លាពៅ
៨ កំរាលព្រំ ១៧ អ្នកកំដរកូនស្រី-ប្រុស
៩ សាមីខ្លួនកូនស្រី ១៨ អ្នកបង្វិលពពិល
១០ សាមីខ្លួនកូនប្រុស ១៩ មេបា-ចាស់ទុំ
១១ អាចារ្យ ២០ ញាតិ និងភ្ញៀវ
ឋ-ពិធីពេលាចេកមាស
មុននឹងចាប់ផ្តើមសំពះផ្ទឹមអាចារ្យប្រារព្ធ ពិធីពេលាចេកមាស។ អាចារ្យបង្គាប់ឱ្យកូនប្រុសនិងកូនស្រី បង្ហើបសំពត់ស ដែលគ្របពីលើថាស ពេលា ចេកមាស គឺផ្លែចេកមាសមួយគូ ដែលគេដាក់ផ្លែចេកធម្មតាលាយជាមួយ។ កាលអ្នកទាំងពីរចាប់ត្រូវលើផ្លែចេកមាសម្នាក់មួយ អាចារ្យក៏ប្រកាសថា ពេលាចេកមាសបើកហើយ ។
ឌ-ពិធីបង្វិលពពិល
តាមលទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនា សន្លឹកពពិលធ្វើឡើងអំពីដែក ស្ពាន់ប្រាក់ ឬមាស មានឆ្លាក់រូបនាងឧមាភគវតី ជាប្រពន្ធព្រះឥសូរ(សីវៈ)។ នាងជាអ្នកបង្កើតមនុស្សទាំងអស់ នៅក្នុងឋានកណ្តាលយើងនេះ ។ ពិធីបង្វិលពពិលត្រូវបានគេរៀបចំតាមរណា្តប់ដូចជា៖
សន្លឹកពពិលមានរូប១ សម្រាប់មនុស្សសាមញ្ញ ប្រើក្នុងពេលរៀបមង្គលការកូនចៅ។ ប្រើពពិល ៣ សន្លឹក គឺមានរូប ១ ( ទាំង ៣ ) ។
សន្លឹកពពិលមានរូប ២ សម្រាប់បង្វិលថ្វាយជាមង្គលដល់បុត្រា-បុត្រីនៃព្រះរាជា។ ប្រើ ពពិល ៥ សន្លឹក គឺរូប ១ ( ៤ សន្លឹក ) និងរូប ២ ( ១ សន្លឹក ) ។
សន្លឹកពពិលមានរូប ៣ សម្រាប់បង្វិលថ្វាយជាមង្គល ដល់ព្រះមហាក្សត្រ ពេលអភិសេក ។
អាចារ្យប្រកាសសុំមនុស្ស ៩ នាក់ គឺប្រុស ៥ នាក់ ( រួមទាំងអ្នកកាន់ផ្កាស្លា ៣ ផង ) និងស្រី
៤ នាក់ រួមទាំងអ្នកផ្លូវ ១ អ្នកមហា ១ និងអាចារ្យ ១ ផង ត្រូវជា ១២ នាក់ ។ រើសសុទ្ធតែអ្នកមានគូ ស្រករមិនដែលអភ័ព្វឱ្យមមកអង្គុយដំកង់ជុំវិញសាមីខ្លួនទាំងពីរ ដើម្បីបង្វិលពពិលដែលបិទក្រមួនសុទ្ធ ពីលើ ជាទក្ខិណាពណ៌ ១៩ ជុំ ( លេងភ្លេងជុំគ្រែ ) ។
ការអុជទៀន តាមកន្លែងខ្លះ ឱ្យមាតាបិតាខាងកូនប្រុសអុជ១ ឱ្យមាតាបិតាខាងកូនស្រីអុជ១ រួចហើយឱ្យកូនប្រុស-ស្រីអុជបន្តអំពីមាតាបិតាទាំងសងខាង ក្នុងនិមិត្តរូបថា កូនប្រុស-ស្រីបានបន្ត សាច់ឈាម ( ទុកដូចជាពន្លឺទៀន ) ពីមាតាបិតារបស់ខ្លួនទាំងសងខាង មុននឹងប្រគល់ទៅឱ្យអាចារ្យ ឬក៏អាចារ្យអុជទៀនពពិលទាំង ៣ ផ្ទាល់ខ្លួនតែម្តង។ បន្ទាប់មក ទើបអាចារ្យចាប់ផ្តើមតាំងនមោ ៣ ចប់ រួចនាំគ្នាសូត្រធម៌ជយន្តោ បង្វិលពពិលប្រទក្សិណ ហុចបន្តគ្នាទៅខាងឆ្វេងដៃ គឺអ្នកអង្គុយជិត
យកដៃឆ្វេងទទួលពពិល យកដៃស្តាំបកផ្សែងជះទៅលើសាមីខ្លួនប្រុសស្រី ដើម្បីជូនពរជ័យឱ្យមាន
កម្លាំងខ្លាំងក្លា ។
ដំណើរពពិល ពពិលទាំង ៣ ចេញដំណើរមួយម្តងៗ ពីដៃអាចារ្យមកដៃមហា បន្តបន្ទាប់គ្នា ជាលំដាប់ ប្រទក្សិណជុំវិញសាមីខ្លួនទាំងពីរ។ ដំណើរដែលហុចនិងទទួលបន្តគ្នា ត្រូវធ្វើតាមលំដាប់លំដោយដូចជា ៖
ទី១ .អាចារ្យចាប់ផ្តើមហុចពពិល ដោយដៃឆ្វេងទៅអ្នកមហា ។
ទី២.អ្នកមហាទទួលយកដៃឆ្វេង តែត្រូវយកដៃស្តាំមកកាន់ផ្គំ រួចក៏លើកពពិលនោះឱ្យខ្ពស់ឡើងដាក់ពីមុខ ទើបបន្ទាបដៃទាំងពីរចុះបន្តិចវិញ ដកដៃស្តាំបក់អណ្តាតភ្លើងទៀនតម្រង់ទៅកាន់សាមីខ្លួនទាំងពីរ ដើម្បីបញ្ចូលក្លិនផ្សែងក្រមួនទៀនក្រអូប ទៅក្នុងច្រមុះមាត់ ។ រួចមកទើបហុចបន្តទៅឱ្យអ្នកអង្គុយខាងឆ្វេងដៃទៀត ។ ធ្វើយ៉ាងនេះបន្តបន្ទាប់គ្នា លុះត្រាតែលោកអាចារ្យឱ្យឈប់ ។
ឍ- ពិធីចងដែ
ការរាំបើកបាយស្រីចប់ហើយ អាចារ្យក៏សូត្រឱ្យពរផ្កាស្លា និងចងដៃមុន។ បន្តមក ទើបមាតា បិតា និងញាតិសន្តានទាំងសងខាងចងដៃកូនប្រុស-ស្រី ដោយអំបោះឆៅពណ៌ស និងឱ្យសព្ទសាធុ
ការពរតាមចិត្តរៀងៗខ្លួន។ អ្នកភ្លេងប្រគំបទបាយខុន ( ចងដៃ ) កំដរពិធីនេះ ។
ណ-ពិធីបាចផ្កាស្លា
បន្ទាប់មក អាចារ្យស្រាយផ្កាស្លាកណ្តាល និងផ្កាស្លាពៅចែកដល់ញាតិមិត្រនិងភ្ញៀវ ដើម្បី បាចសាចឱ្យពរសព្ទសាធុការដល់កូនប្រុស-រកស៊ីមានបាន ត្រជាក់ត្រជុំ មានជាកូនពួនចៅ សុខ សប្បាយជារៀងរហូតទៅ ។ អ្នកភ្លេងប្រគំបទ ចំបក់រោយ ដើម្បីកំដរក្នុងឪកាសបាចផ្កាស្លា ។ រីឯផ្កា ស្លាច្បងត្រូវតម្កល់ទុក ៣ ថ្ងៃ ទើបឱ្យស្វាមី-ភរិយាថ្មី នំាយកទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ ឬគ្រូឧបជ្ឈាយ៍នៅ ឯវត្តបាចជូនពរឱ្យ ។
ជាទីបញ្ចប់ មហាឬអាចារ្យច្រើន និយាយទូន្មានឱ្យគូស្វាមីភរិយាថ្មីគោរពតាមពុទ្ធោវាទ ស្តី អំពីសង្ហហធម៌ ៥ យ៉ាងរវាងប្តីប្រពន្ធ ចំពោះមាតាបិតា ញាតិមិត្រ និងគ្រូបាធ្យាយ ដូចមានចែងក្នុង សិង្គាលោវាទសូត្រ ។ រួចមក ទើបអាចារ្យប្រកាសជាឱឡារឹក ក្នុងកណ្តាលចំណោមមហាជនទាំង ឡាយនូវពាក្យយ៉ាងនេះ ជាដើមថា អ្នកទាំងពីរ គឺកូនប្រុសឈ្មោះ...........កូនស្រីឈ្មោះ.........ត្រូវ បានមាតាបិតាទាំងសងខាង រៀបមង្គលការ តាមប្រពៃណីរបស់ខ្លួនត្រឹមត្រូវហើយ ដោយមាន ទាំងញាតិមិត្រនិងភ្ញៀវកិត្តិយសទាំងអស់នៅក្នុងទីនេះ មកជួយធ្វើជាកសិណសាក្សី និងជូនពរជ័យ ផង។ ដូច្នេះ ខ្ញុំបាទជាអាចារ្យកាន់ពេលា សូមប្រកាសជាឱឡារឹក និងជាផ្លូវការថា ចាប់តាំងពីថ្ងៃនេះ
តទៅ អ្នកទាំងពីរ គឺជាស្វាមី-ភរិយា ដែលបានរៀបការ ពេញលក្ខណៈច្បាប់ហើយ ! ។
ត-ពិធីកូនប្រុសតោងជាយស្បៃកូនស្រីចូលក្នុងបន្ទប់
ចប់ពិធីនេះហើយ គូស្វាមីភរិយាថ្មី ត្រូវបានអាចារ្យបង្គាប់ឱ្យក្រោកឈរឡើងដើម្បីសម្រួលឥរិយាបទពីការរោយស្រពន់ ។ អាចារ្យបង្គាប់ឱ្យភរិយាបៀកស្លាមួយម៉ាត់ជូនស្វាមី បន្ទាប់មក ទើបគេវាយឃ្មោះបីដង ជាសញ្ញាឱ្យស្វាមីតោងជាយស្បៃភរិយា និងអ្នកកំដរទាំងអស់ តោងជាយអាវផាយកូនស្រី ។ អ្នកភ្លេងត្រូវប្រគំបទ ព្រះថោង, លោមនាងបាយខុនគូ បាយខុនដៀវ និងទប់ទឹក កំដរផង ។
ថ- ពិធីគោះថង់រងបញ្ចប់មង្គលការ
លុះផ្ទឹមរួចហើយ អ្នកមហាត្រូវចូលទៅជំរាបមេបាសូមថា ទានសូមជំរាបអស់លោកមេបា
តូចធំ ត្រកូលរៀមច្បង សូមទានជ្រាប! ត្បិតកូនប្រុស-ស្រីបានសំពះផ្ទឹមរួចហើយ ឥឡូវសុំលោក
មេបារៀបគោះថង់រងសំរេចមង្គលការ ។
ប្រដាប់គោះថង់រងត្រូវខាងប្រុសរៀប មានស្លាម្លូ ទៀនធូប និងប្រាក់តាមសមគួរនឹងវង្សត្រកូល ហើយខាងស្រីជាអ្នកគោះ។ មេបាត្រូវជ្រើសរើសញាតិសន្តានដែលត្រូវជាមាមីង ឬបងគឺ ប្រុស ២ នាក់ ស្រី ២ នាក់ ជាអ្នកគោះ។ ថង់រងនីមួយៗត្រូវឱ្យប្រុសម្នាក់និងស្រីម្នាក់ជាអ្នកគោះ។ អ្នកគោះថង់រង ត្រូវឱ្យពរយ៉ាងនេះថា ថ្ងៃនេះ ជាថ្ងៃមង្គលសួស្តីយើងទាំងឡាយបានរៀបចំមង្គលការកូនក្មួយជាសាមីខ្លួន ឱ្យជាស្វាមីភរិយា ជាស្រេចហើយ។ ឥឡូវយើងទាំងឡាយ សូមគោះថង់រងបង្ហើយមង្គលការ ។ សូមឱ្យអស់ទេវតាជួយឱ្យសព្ទសាធុការពរដល់សាមីខ្លួនទាំងពីរនាក់ ដែលទើបរៀបមង្គលការថ្មី ឱ្យបានប្រកបសុខសុវត្ថិភាពមូលស្វាមីភរិយា ដរាបដល់យាវជីវំទៅហោង ! ។
រួចហើយ អ្នកគោះថង់រងនោះពន្លត់ទៀន រូតមាត់ថង់ទុកជាការស្រេច ។ មហាជំរាបអស់លោកមេបា ឱ្យសំរួលឥរិយាបទ និងលើកភោជនាហារដាក់ស្ពក ឬថាស មកជូនពិសា ។
ទ- ពិធីរាំសាកន្ទេល
ពិធីការមិនទាន់ចប់សព្វគ្រប់នៅឡើយទេ តាមតំបន់ខ្លះគេបន្តធ្វើពិរាំសាកកន្ទេលទៀត ។ ពេលនោះ គូស្វាមីភរិយាថ្មី ត្រូវផ្លាស់សំលៀកបំពាក់ផ្ទឹមនោះចេញ ស្លៀកពាក់ធម្មតាជំនួសវិញ រួច ចេញមកអង្គុយក្នុងកណ្តាលហ្វូងញាតិមិត្រនិងភ្ញៀវ ដើម្បីទុកឱកាស ឱ្យអ្នកភ្លេងបញ្ចប់ពិធីរាំសា កន្ទេលដោយប្រគំបទ ស្មោង ។ អ្នកភ្លេងយកចិញ្ចៀនមាស ១ វង់មកចងភ្ជាប់នឹងចន្ទុលដង្ករ ១ ដាក់ ក្នុងរមួរកន្ទេល ដែលកូនប្រុសស្រីអង្គុយសំពះផ្ទឹមនោះ មកលើបណ្តើរ ស្រែកពពាយនាយលក់ កន្ទេលនោះ។ ឯសាមីខ្លួនទាំងពីរ ដែលទើបការរួចថ្មី ត្រូវចេញមកអង្គុយទន្ទឹមគ្នាចាំទទួលទិញកន្ទេល។ អ្នករាំលក់កន្ទេលនិយាយសរសើរគុណសម្បត្តិកន្ទេលថា កន្ទេលនេះ បើអ្នកទើបរៀបមង្គលការហើយថ្មីៗទិញយកទៅក្រាលដេក នឹងកើតមាស កើតប្រាក់ ។
អាចារ្យ ឬអ្នកដទៃសួរបញ្ជាក់ថា កន្ទេលនេះ ក្រែងមិនពិតដូចអ្នកថា? បើដូច្នេះចូរអ្នកក្រាលដេកទៅយើងនឹងមើល បើពិតដូចអ្នកថាមែនយើងនឹងឱ្យកូនក្មួយ ដែលទើបបានរៀបការហើយថ្មីៗ
នេះជាវយក ។
អ្នកលក់ក្រាលកន្ទេលដេកគងអន្ទាក់ខ្លា ហើយច្រៀងបទ ជ្រង ៣ បទ រួចលាកន្ទេលឡើង
ឃើញសុទ្ធតែមាសនិងប្រាក់ ទើបលើកបង្ហាញឱ្យគេមើល និងយកទៅលក់ឱ្យសាម៉ីខ្លួន ដែលទើប បានរៀបមង្គលការថ្មីៗនោះ (សាមីខ្លួនត្រូវមានប្រាក់និងចាំទទួលទិញ)។ អ្នកភ្លេងលើកកន្ទេល ប្រគល់ឱ្យគូស្វាមី-ភរិយាថ្មី ហើយជូនពរជ័យថា យកកន្ទេលនេះទៅក្រាលជាកន្ទេលកំណេកនឹង បានសិរីសួស្តី តរៀងទៅ ។
៣.២.៤.បុណ្យសព
នៅក្នុងសង្គមខ្មែរ ក៏ដូចជាគ្រួសារជាតិសាសន៍ដទៃទៀត កាលបើមានមនុស្សស្លាប់គេតែងរៀបចំធើ្វបុណ្យ ជូនដំណើរខ្មោចនោះ តាមទំនៀមទម្លាប់ដែលប្រែប្រួលទៅតាមសម័យកាល និង
ប្លែកគ្នាខ្លះតាបតំបន់នីមួយៗ។ ខ្មែរចាត់ទុកពិធីបុណ្យសព ឬបូជាសពជាករណីកិច្ចមួយដែលគ្រួសារ សពត្រូវបំពេញ។ កាលណាគេរំលងប្រពៃណីដោយទុកឲ្យឪពុកម្តាយ ជីដូនជីតាបងប្អូនសា្លប់ដូច
សត្វធាតុ នឹងត្រូវទទួលការរិះគន់ពីសង្គមហើយមានការស្តាយក្រោយជាពុំខាន។
សពមនុស្សក្នុងលោកមានពិធីធើ្វបួនយ៉ាង គឺបូជាដោយព្រះអគ្គី១ កប់ទុកក្នុងព្រះធរណី១
បណ្តែតចោលក្នុងស្ទឹងស័ក្តិសិទិ្ធ១ និងចោលក្នុងព្រៃស្មសាន១។ ពិធីទាំងបួនបែបនេះ អ្នកកាន់លទ្ធិ
ព្រះពុទ្ធសាសនា ច្រើនបូជាដោយព្រះអគ្គី ព្រោះបរមសពព្រះពុទ្ធក៏បូជាដែរ៧៣។
នៅពេលជិតស្លាប់ គេនិមន្តព្រះសង្ឃ៤អង្គ ឬមួយអង្គក៏បាន មកសូត្រធម៌ឲ្យអ្នកជម្ងឺសា្តប់។ តែត្រូវរកអាចារ្យម្នាក់នៅជួយមើលខុសត្រូវរហូតដល់ដង្ហើមចុងក្រោយ។ នៅពេលនោះ មិត្តភ័ក្កក្តីបងប្អូនកូនចៅក្តី ដែលបានប្រព្រឹត្តមិនគប្បីចំពោះអ្នកនោះត្រូវមកសុំខមាទោស។ បន្ទាប់មកគេឲ្យអ្នកជម្ងឺទន្ទេញធម៌ថា ពុទ្ធោ អរហំ ហើយឲ្យតាំស្មារតីឲ្យនឹងក្នុងអំពើល្អដែលខ្លួនបានធើ្វ ហើយកុំឲ្យខ្វល់ខ្វាយជំពាក់ចិត្តទៅលើគ្រួសារ លើទ្រព្យសម្បត្តិជាដើម។ នៅខណ:នោះគេនាំគ្នារៀបចំ គ្រឿងបន្លុង មានគ្រឿងបរិភោគ ឧបភោគ និងរបស់ផ្សេងៗសម្រាប់ប្រគេនព្រះសង្ឃនៅពេលស្លាប់ទៅ។ ប្រដាប់ប្រដាទាំងអស់នោះត្រូវយកទៅបង្ហាញអ្នកជម្ងឺឲ្យបានឃើញ ហើយត្រេកអរក្នុងកុសលផលបុណ្យនោះផង ចំណែកអាចារ្យក៏រៀបចំលុញទៀនកល្ប ទៀនគោល ធ្វើសា្លត្រួយទង់ព្រលឹង និងសុពារបាត ៦សន្លឹក (ជាបន្ទះធ្វើដោយមាស ឬប្រាក់ ឬទង្វា ឬស្លឹករិត ឬក្រដាស់ក៏បានទុកដាក់ដល់ពេលស្លាប់នៅត្រង់ថ្ងាស ក្បាល បបូរមាត់ លើចង្កាក្នុងដៃប្រណម្យ និងលើដើមទ្រូង)។ គេអុជទៀនកល្បនៅពេលចជិតដាច់ខ្យល់ និងនៅពេលស្លាប់៧៤។
លុះមនុស្សនោះផុតដង្ហើមទៅហើយ អាចារ្យចូលទៅបិទភ្នែក និងមាត់ខ្មោចហើយយកសុពារ បាតទាំង៦ សន្លឹកមកដាក់តាមកន្លែងដែលត្រូវដាក់។ រំពេចនោះ គេយកទៀនកល្បមកអុជបិទនៅ ក្បាលគ្រែ ហើយទៀនគោលទាំង ៥ ទៀតមកអុជតាំងពីពេលជិតស្លាប់នោះ ត្រូវអុជបន្តទៅកូន ចង្កៀងប្រេងកាតជំនួសវិញ។ បន្ទាប់មកគេរៀបទៀនត្បូង ដែលមានស្រូវពន្លៃ១ល្អី ប្រាក់១បាត សំពត់ស៥ហស្ថ ចេកទុំ១ស្និត និងចង្កៀងប្រេងកាតនោះដាក់ដំកល់នៅចុងជើងខ្មោច។ នៅក្រោម កន្លែងដំកល់ទៀនត្បូងនោះ គេដាក់ថ្ម១ដុំ និងទឹក១ក្អម ។
លុះថ្ងៃឈាបនកិច្ចមកដល់ គេត្រូវរៀបក្បួនដង្ហែសពនោះ ឆ្ពោះទៅកាន់ឈាបនដ្ឋាន។ មុន រំកិលសពចេញពីទីដំកល់ គេនិមន្តព្រះសង្ឃបង្សុកូល ជួនកាលគេប្រារព្ធពិធីបង្វិលពពិល៣ជុំ ជុំវិញ ម្ឈូស បន្ទាប់មកទៀត តាមទំនៀមទម្លាប់នៅពេលរំកិលសពចេញទៅអាចារ្យយោគីយកក្អមទឹកទេ ស្រោចរម្ងាប់ដុំថ្មរួចទាត់ចោលទៅដីនៅក្អមទឹក និងដុំថ្មនោះ។ ហើយនៅក្នុងក្បួនដង្ហែនោះ មានព្រះសង្ឃមាតិកា១ មានអ្នកបំរុងបួសមុខភ្លើងម្នាក់ ដែលគេបំពាក់ស្បូវភ្លាំង ឬខ្សែលើក្បាល សណ្តោង ភ្ជាប់មកមឈូសសព១អ្នកប្រាយលាជ១អ្នកកៀសចិញ្ចៀនត្បូង១ ហើយមានអាចារ្យកាន់ទង់ព្រលឹង ដើរមុខនឹងយោគី៤នាក់លីចប ពុនក្អមដើរក្រោយ ក្រៅពីនេះមានភ្លេងត្រៃលក្ខណ៍នឹងអ្នកហែហម តិចច្រើន តាមសមត្ថភាពនៃគ្រួសាររបស់សព។ លុះដល់ទីប៉ាឆាគេហែប្រទក្សិណ៣ជុំ ជាឧត្តរាពត៌ (ពីខាងឆ្វេងនៃប៉ាឆា) រួចហើយយកមឈូសទៅដាក់លើជើងថ្កល់ យកក្បាលទៅទិសខាងលិច ។
ពិធីកម្មរបស់អាចារ្យក្នុងបុណ្យសពមានដូចជា ៖
ក.មុនពេលស្លាប់
-និមន្តព្រះសង្ឃ ៤អង្គ ឬ១អង្គមកសូត្រធម៌ឲ្យស្តាប់
-ឲ្យអ្នកជម្ងឺទទ្ទេញធម៌ ពុទោ្ធ អរហំ
-នាំគេរៀបចំគ្រឿងបន្លុង និងប្រដាប់ប្រដាផ្សេងៗ
-រៀបទៀនប្រាំ ធូបប្រាំ បំរុងទុកជាស្រេច និងទៀនកល្ប
ខ.ក្រោយពេលស្លាប់
-អាចារ្យចូលទៅបិទភ្នែក និងមាត់សព
-អាចារ្យអុជទៀនកល្បដាក់ក្បាលគ្រែ ទៀនគោលប្រាំដើមអុជក្បែរក្បាល ស្មា និងជើង
-រៀបទៀនត្បូង ស្រូវពន្លៃ១ល្អី ប្រាក់១បាត សំពត់ស៥ហត្ថ ចេកទុំ១ស្និតដាក់ចុងជើង
-ខាងក្រោមកន្លែងតំកល់សពដាក់ដុំថ្ម១ដុំ និងទឹក១ក្អម
-ដោតទង់ក្រពើនៅមុខផ្ទះសព
-លើកសពចំអាសទឹក
-យកសំពត់ស៤ហត្ថទៅស្លៀកឲ្យសព រួចចងខ្សែបាស ចងត្រង់ក កដៃ និងកជើង
-ធ្វើទង់ព្រលឹងត្រូវសរសេរថា នមោពុទ្ធាយ ខាងលើ ឥមំ ធជបដាកំ តាវត្តឹង្ស ភវនេ ចេតិយស្ស ឧយ្យោជេមិ ឥមិនា និស្សន្នេន
-ទទួលភ្ញៀវបុណ្យ ជួបជុំគ្រួសារសព
-សូត្រធម៌នមស្សការ និងសមាទានសីល
-និមន្តព្រះសង្ឃចម្រើនព្រះបរិត្ត ទេសនា
-សូត្រធម៌បទ ឬធម្មសង្វេគកំដរសព
-វេរចង្ហាន់ប្រគេនព្រះសង្ឃ
គ.ពិធីដង្ហែ និងរំលាយសព
-និមន្តព្រះសង្ឃបង្សុកូល
-រំកិលសពចេញពីគេហដ្ឋាន
-អាចារ្យយោគីកាន់ទង់ព្រលឹងភាវនាថា នាមរូបំ អនិច្ចំ នាមរូបំ ទុក្ខំ នាមរូបំ អនត្តា
-ដង្ហែប្រទក្សិណ៣ជុំប៉ាឆា
-បើកគំរបមឈូសឲ្យសាច់ញាតិមើលជាលើកចុងក្រោយរួចហើយបូជាសព
-ធើ្វពិធីបែ្ររូបហើយឲ្យក្រុមគ្រួសាររើសឆ្អឹង។
No comments:
Post a Comment