សីលធម៌មនុស្សជាតិ

របៀបសំពះរបស់ខ្មែរ សីលធម៌ ចរិយាធម៌ សុជីវធម៌ ម្ចាស់ចិត្តខ្ញុំ សីលធម៌ ចរិយាធម៌ សុជីវធម៌ វត្តល្អគឺវត្តដែលមានព្រះវិហារល្អគឺព្រះវិហារដែលមានព្រះសង្ឃគង់ធើ្វ ឧបោសថកម្មរៀងរាល់ថៃ្ងឧបោសថនិងធើ្វសមាធិធម៌។ វត្តល្អគឺ វត្តដែលមានឧបដ្ឋានសាលាល្អឧបដ្ឋានសាលាល្អឧបដ្ឋានសាលា ដែលមានពុទ្ធបរិស័ទអញ្ជើញចូលរួមក្នុងថៃ្ងឧបោសថសីលរៀងរាល់ថៃ្ង ឧបោសថស្តាប់ធម៌ទេសនាមានការអប់រំនិង បំពេញបុញ្ញកម្មផ្សេងៗ ។ វត្តល្អគឺវត្តដែលមានសាលាពុទ្ធិកសិក្សាល្អសាលាពុទ្ធិកសិក្សាល្អគឺសាលា ពុទ្ធិកសិក្សាដែលមានគ្រូនិង សមណសិស្សរៀនល្អបង្រៀនល្អ សីលធម៌ល្អ  វិន័យល្អ។ វត្តល្អគឺវត្តដែលមានបណ្ណាល័យល្អបណ្ណាល័យល្អគឺបណ្ណាល័យដែលមាន សៀវភៅនិងឯកសារច្រើនប្រភេទនិងមានអ្នកអានអ្នកស្រាវជ្រាវច្រើនរូប។ វត្តល្អគឺវត្តដែលមានកុដិល្អ កុដិល្អគឺកុដិដែលមានព្រះសង្ឃគង់នៅ ប្រកបដោយវិន័យល្អអនាម័យល្អ​​​ សាមគ្គីភាពល្អ។  វត្តល្អគឺវត្តដែលមានក្លោងទ្វារល្អ ក្លោងទ្វារល្អ គឺក្លោងទ្វារដែលមាន ពុទ្ធិបរិស័ទចេញចូលឬ ក្នុងសំលៀកបំពាក់វប្បធម៌ពុទ្ធសាសនា ជាតិមិនមែនស្លៀកពាក់ដូចក្នុងសួនច្បារ ទីផ្សារឬ រាំបាឡើយ។  វត្តល្អគឺប្រកបដោយសីលធម៌ល្អ ចរិយាធម៌ល្អ មានការដោះមួក ដម្លោះឆ័ត្រ បន្ថយល្បឿនយានជំនេះវត្តដែលមានរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងល្អ។  ទាំងអស់នេះហើយដែលជាប្រភពនៃវត្តល្អ។ ក្បួនខែ្មរ ក្បួនខែ្មរ ដើរឲ្យមាន៣សំដីឲ្យមាន៤ ចេះជំរាបសួរ ជំរាបលា អរគុណ សុំទោស គរុទោស ១៦ ប្រការ ១-គរុនិន្ទា​​​​                                                        ត្មះតិះដៀលស្រដីដើមគ្រូ។ ២​​​-វិវាទោ                                                         ឈ្លោះទាស់ទែងនិងគ្រូ។ ៣-ឧស្សយំ                                                     ឬស្យាគ្រូ។ ៤-ធនចោកោ                                                លួចទ្រព្យគ្រូ។ ៥-សច្ចាសយនំ                                               ដេកខ្ពស់ជាងគ្រូ។ ៦-អានាទវិរិយោ                                              មិនអើពើនិងគ្រូ។ ៧-វាចាតិក្កន្តា                                                មិនស្តាប់ពាក្យគ្រូប្រដៅ។ ៨-គរុវុដ្ឋវុដ្ឋានំ                      គ្រូក្រោកខ្លួនមិនក្រោក។ ៩-ហឹសាចិន្តនំ                                                 គិតបៀតបៀននិងគ្រូ។ ១០-អញ្ញ​ សត្ថា​     ទៅគោរពបូជាគ្រូដទៃក្រៅសាសនា។ ១១-នោឧបការំ មិនធើ្វឧបការ:ដល់គ្រូ។ ១២-គរុទុក្ខំ                                                       ធើ្វឲ្យគ្រូកើតទុក្ខ។ ១៣-គរុវិនាសនំ                                                ធើ្វឲ្យគ្រូវិនាស។ ១៤-គរុ កុលំ                                                     ​​​​ទ្រុស្តត្រកូលគ្រូ។ ១៥-ន បច្ចុគ្គមនំ                                                 មិនក្រោកទទួលគ្រូ។ ១៦-ន អនុគ្គមនំ                                                 មិនជូនដំណើរគ្រូ។